6. Инсон ва цивилизациянинг кейинги истиқболлари. Инсон ҳаёти маъноси муамолари

қоидаларини кишиларнинг ихтисосларига нисбатан амалда татбиқ этувчи аниқ
касбий бурч, шаън, ор-номус, қадр-қиммат каби хатти-ҳаракатларнинг мажмуи,
умумий ахлоқнинг кишилар касб-коридаги ўзига хос кўриниши.

Ана шундай касб ахлоқи Касбий соҳа ходимларнинг касб ахлоқидир. Чунки, ахлоқ

Касбий соҳа ходимлари жамиятда инсонлар саломатлигини сақлашни ташкил этиш учун
эмас, балки ўз касбларидаги қадр-қиммат, ҳалоллик ва покликни мустаҳкамлаш учун ҳам
зарур.
Шундай экан, касбий соҳа ходимларининг касб ахлоқига мамлакатда Касбий соҳа
соҳасида инсон ҳуқуқларига риоя қилинишини,аҳолининг барча қатламлари тиббий
ёрдамдан баҳраманд бўла олишини,профилактика чора-тадбирларининг устунлигини,
соғлигини йўқотган тақдирда фуқароларнинг ижтимоий ҳимоя қилинишини,тиббиётнинг
амалиёт билан бирлигини таъминлаш борасида борасида инсонпарварлик, қонунийлик,
198

---

адолат принциплари, жамоатчилик асосида ахлоқий хатти-ҳаракатларни содир этиш
хосдир.
Касбий соҳа ходимларининг касб ахлоқини қуйидаги соҳаларга бўлиб ўрганиш мумкин:
– педиатрнинг касб ахлоқи; 
– психиатр ва наркология шифокорининг касб ахлоқи;
– терапевтнинг касб ахлоқи; 
– шошилинч тиббий ёрдам шифокорининг касб ахлоқи; 
– тиббиёт ҳамшираларининг касб ахлоқи ҳ.қ.
2. АХЛОҚНИНГ МОҲИЯТИ, ТАРКИБИЙ ҚИСМЛАРИ,
ВА ХУСУСИЯТЛАРИ
1. Ахлоқнинг таркибий қисмлари. Ахлоқ мураккаб тузилишга эга бўлиб, асосан уч
таркибий қисмдан: ахлоқий онг, ахлоқий амалиёт ва ахлоқий муносабатлардан ташкил
топади.
2. Ахлоқий онг. Жамиятда яшовчи ҳар бир инсоннинг меҳнат фаолияти, хатти-
ҳаракатлари унинг онги орқали бошқарилади. Чунки онг кишиларнинг объектив оламни,
яъни жамиятни, табиатни акс эттирувчи ғоялари, назариялари, ҳис-туйғулари ва
одатларининг мажмуи бўлиб, сиёсий, ҳуқуқий, ахлоқий, фалсафий, диний, эстетик
қарашлар ва кечинмалар шаклида намоён бўлади. Бинобарин, ахлоқий онг ижтимоий
онгнинг бир шаклидир.
Ахлоқий онг хизмат жамоаларининг манфаатларига мос келувчи ахлоқий тушунча, ғоя,
қараш, ишонч, туйғу, ҳиссиётларнинг бир бутун тизимидан иборат бўлиб, кишилар
кундалик турмушдаги ахлоқий фаолияти ва хулқи у акс эттирадиган объект ҳисобланади.