6-ma’ruza Tekislik va fazodagi to’g’ri chiziqning, hamda tekislikning turli ko’rinishdagi tenglamalari
To‘g‘ri chiziqning normal tenglamasi
Download 0.8 Mb. Pdf ko'rish
|
6-ma’ruza 5e8f0dc9df4c1e2edba9a04e86b4f5b4
To‘g‘ri chiziqning normal tenglamasi.
to„g„ri chiziqni unga perpendikulyar bo„lgan ⃗ birlik vektor va koordinatalar boshidan to„g„ri chiziqqacha bo„lgan
masofa yordamida aniqlaymiz. to„g„ri chiziqqa perpendikulyar bo„lgan ikkita birlik vektor bor. Ulardan boshi
koordinatalar boshida va to„g„ri chiziq tomon yo„nalganini tanlaymiz (4-rasm). ⃗ vektor o„zining o„q bilan tashkil qilgan burchagi bilan bir qiymatli aniqlanadi. ⃗ vektorning koordinatalari bu burchak bilan osongina hisoblanadi: ⃗ * +. ( ) nuqta to„g„ri chiziqqa tegishli degan shart nuqta radius-vektorining to„g„ri chiziq normal vektori yo„nalishidagi ortogonal proyeksiyasi koordinatalar boshidan to„g„ri chiziqqacha bo„lgan masofaga teng degan tasdiq bilan teng kuchli:
⃗⃗⃗⃗⃗⃗ (4-rasm).
⃗
⃗⃗⃗⃗⃗⃗ proyeksiya ⃗⃗⃗⃗⃗⃗ va ⃗ vektorlarning skalyar ko„paytmasiga teng, chunki ⃗ normal vektorning uzunligi birga teng va bu ⃗⃗⃗⃗⃗⃗ ⃗ tenglikka olib keladi.
⃗⃗⃗⃗⃗⃗ ⃗ skalyar ko„paytmani koordinatalarda ifodalab, to„g„ri chiziqning tenglamasini (9) ko„rinishda olamiz. (9) tenglama to‘g‘ri chiziqning normal tenglamasi deb ataladi.
To„g„ri chiziqning umumiy tenglamasini √
normallovchi ko„paytuvchiga bo„lib, uni normal tenglamaga aylantirish mumkin. Ishorani ozod handing ishorasiga qarama-qarshi qilib tanlanadi. Normallovchi ko„paytuvchi absolyut qiymati bo„yicha ⃗ * + normal vektorning uzunligiga teng, ishorani tanlash esa ikkita yo„nalishdan birini tanlashni anglatadi. Agar bo„lsa, to„g„ri chiziq koordinatalar boshidan o„tadi ( ). Bu holda normallovchi ko„paytuvchining ishorasini ixtiyoriy olish mumkin. 3-Misol. tenglamani normal ko„rinishga keltiring. ►Dastlab √
normallovchi ko„paytuvchini hisoblaymiz, u berilga to„g„ri chiziq uchun √
ga teng. Shuning uchun to„g„ri chiziqning normal tenglamasi 𝑎 𝑥 𝐿 𝑂 𝑏 𝑦 3-rasm
𝑄 𝑂 𝑦 𝑥 𝐿 𝜑 𝑝 𝑛⃗ 4-rasm
ko„rinishda bo„ladi. Bu holda bo„ladi.◄ formula bilan hisoblanadi. Download 0.8 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling