6-mavzu. Sunʼiy gʼovak toʼlliruvchilar. Keramzit ishlab chikarish texnologiyasi. Reja

Keramzitga quyiladigan texnik talablar 
QMQ bo‘yicha keramzit shag‘ali dona yirikligi asosida quyidagi fraksiyalarda 
ishlab chiqariladi: 5-10; 10-20 va 20-40mm. 
 
Har bir fraksiya uchun nominal o‘lchamga nisbatan 10% gacha yirik donalar 
ruxsat etiladi. Baraban tipidagi elaklar (groxot)ning samaradarligi yuqori emasligi, 
keramzitni fraksiyalarga to‘liq ajratish qiyin kechadi.
Keramzit shag‘alining uylma zichligiga ko‘ra 10ta markaga bo‘linadi: 
M250-800, bunda M250 markali keramzit shag‘alining uyma zichligi 250 kg/m
3
,
M300 markali keramzit shag‘alining uyma zichligi 300 kg/m
3 
va xokazo. Uyma 
zichlik materialning fraksiyalari bo‘yicha o‘lchov idishlarida aniqlanadi. Keramzit 

---

120 
shag‘alining fraksiyalari qancha yirik bo‘lsa, uyma zichligi shuncha kichik bo‘ladi, 
chunki yirik fraksiyalar nisbatan ko‘p ko‘pchigan granulalardan tashkil topadi.
Keramzit shag‘alining uyma zichligi bo‘yicha markasi uchun silindrda 
maydalanishga bo‘lgan mustahkamligi standartda ko‘zda tutilgan  
 

 
Keramzit shag‘alining mustahkamligiga qo‘yilgan talablar 
7.1-jadval.
Uyma 
zichligi 
bo‘yicha 
markasi 
 
YUqori sifat kategoriyasi 
Birinchi sifat kategoriyasi 
Mustahkamligi 
bo‘yicha markasi 
Silindrda 
maylanishi 
bo‘yicha 
mustahkamligi, 
MPa kam emas 
Mustahkamligi 
bo‘yicha 
markasi 
Silindrda 
maylanishi 
bo‘yicha 
mustahkamligi, 
MPa kam emas 
250
P35 
0,8 
P25 
0,6 
300
P50 
1 
P35 
0,8 
350 
P75 
1,5 
P50 
1 
400
P75 
1,8 
P50 
1,2 
450
P100 
2,1 
P75 
1,5 
500
P125 
2,5 
P75 
1,8 
550
P150 
3,3 
P100 
2,1 
600 
P150 
3,5 
P125 
2,5 
800 
P250 
5,5 
P200 
4,5 
Keramzit shag‘alining hisobiy mustahkamligi shuni ko‘rsatadiki, bu g‘ovak 
to‘ldiruvchi yetarli mustahkamlikka ega bo‘lib, standart sinovlarda mustahkamlik 
ko‘rsatkichlari past bo‘lishiga qaramay, yuqori mustahkamlikdagi yengil
konstruksion betonlar olinadi.
Keramzit shag‘ali donasi shar yoki syuri shaklida bo‘lib, asosan xom granulalar 
shakliga bog‘liqdir. Standartga ko‘ra dona shakl koeffitsientining o‘rtacha qiymati 
1,5 dan katta bo‘lmasligi kerak. YUqori sifat kategoriyasiga ega keramzit shag‘ali 
uchun dona shakl koeffitsienti 2,5 dan katta bo‘lmasligi kerak va birinchi navli 
keramzit shag‘ali uchun bunday donalar massa bo‘yicha 15 % dan oshmasligi 
kerak.