7. Кредитга лаёқатлик таҳлилининг мазмуни, мақсади ва вазифалари. Кредитга лаёқатликнинг тавсифи

-жадвал
Корхона ишончлигини баҳолаш индиқаторлари ва уларнинг нормалари

Кўрсаткичлар	Норма	Баҳо
Жорий ликвидлик коэффиценти	2.0 дан кичик	Қониқарсиз
	2.0 га тенг ва катта ёки 2,0- 2,5 орасида	Қониқарли
	2,5га тенг ва ундан катта лекин 3.0 дан кичик	Яхши
	3.0 га тенг ва ундан катта	Аъло
Кайта ликвидлик даражаси	1,0 дан кичик	Қониқарсиз
	1,0 га тенг ва катта, лекин 1,5 дан кичик	Қониқарли
	1,5 га тенг ва ундан катта, лекин 2,0 дан кичик	Яхши
	2,0 га тенг ва ундан катта	Аъло
Ўз айланма маблағлари билан таминланиш коэффиценти	0,1 дан кичик	Қониқарсиз
	0,1 га тенг ва ундан катта, лекин 0,15 дан кичик	Қониқарли
	0,15га тенг ва ундан катта, лекин 0,3 дан кичик	Яхши
	0,3 га тенг ва ундан катта	Аъло
Мутлақ ликвидлик коэффиценти	1,0 дан кичик	Қониқарсиз
	1,0 га тенг ва катта, лекин 1,5 дан кичик	Қониқарли
	1,5 га тенг ва ундан катта, лекин 3,0 дан кичик	Яхши
	3,0 га тенг ва ундан катта	Аъло
Молиявий барқарорлик коэффиценти	1,0 дан кичик	Қониқарсиз
	1,0 га тенг ва ундан катта, лекин 1,5 дан кичик	Қониқарли
	1,5 га тенг ва ундан катта, лекин 3,0 дан кичик	Яхши
	3,0 га тенг ва ундан катта	Аъло
Автономия коэффиценти	Кредит ставкасига боғлиқ	Ўрнатилмаган
Хусусий капитал рентабеллиги	Банк депозитлари бўйича фоиз ставкаларининг қуйи ҳолати	Қониқарсиз
	Банк депозитлари бўйича фоиз ставкалари инфляция даражасидан нисбатан юқори- 1,25	Қониқарли
	Банк депозитлари бўйича фоиз ставкалари инфляция даражасидан нисбатан юқори- 1,25- 1,5	Яхши
	Банк депозитлари бўйича фоиз ставкалри инфляция даражасидан нисбатан юқори 1.5-2.0	Аъло

Корхона ишончлигини баҳолашда қатор кўрсаткичлар ифодаси ва уларнинг жамланмасидан иборат Алтьманнинг формуласидан ҳам фойдаланилади. Ушбу формуласи корхона иқтисодий ночорлигини баҳолаш модели сифатида ҳам тан олинган.

Z = 6,56X1 + 3,26X2 + 6,72X3 + 1,05X4
Бунда:
X1 – айланма маблағлар (жорий активлар)/жами активлар;
X2 – соф фойда/жами активлар
X3 – фоизлар ва солиқлар тўловига қадар фойда/ баланс жами
X4 – хусусий капитал/мажбуриятлар жами
Корхона ишончлигини билишнинг қўшимча баҳолаш нормалари сифатида устав капиталининг мажбуриятлар нисбатан устунлигига, корхонанинг инновацион активлигига, кўргазма ва ярмаркаларда қатнашиш даражасига, ютуқларига, танловларда ғолиблик даражаларига ҳам аҳамият қаратиш лозим.


Корхона рақобатдошлигининг таҳлили
Дунёнинг барча давлатлари учун бош мақсад бу иқтисодий ўсишга, халқ фаровонлигини таминлашга қаратилган. Шу сабабли жахоннинг барча давлатларида рақобатдош хужалик юритиш тузилмаларини яратишга, уларни уларни модернизация ва реконструкция қилишга, ишлаб чиқаришни ташкил этиш ва бошқаришнинг замонавий, самарали шаклларига ўтишга муҳим аҳамият қаратилмоқда.

Корхоани рақобатдошлиги- унинг бозордаги рақибларга нисбатан устунлиги ва иқтисодий навфликка эга бўлишидир. Рақобатдошлик комплекс кўрсаткичлар тизими орқали баҳоланади. Уни баҳолашдан мақсад-корхонанинг тармоқ, худуд ва халқаро бозордаги ўрнини белгилашдан иборат.

Корхона рақобатдошлигини баҳолаш алгоритми қуйидагиларни ўз ичига олади:
-баҳолаш мақсадини аниқлаш;
-баҳолаш, таҳлил этиш фаолият турларини белгилаш;
-таққослаш танлови;
-кўрсаткичларини танлаш ва таснифлаш;
-кўрсаткичларни баҳолаш, таҳлил этиш;
-кўрсаткичлар баҳолаш натижаларини умумлаштириш;
-рақобатдошликни баҳолаш хулосаларини тайёрлаш.
-жадвал
Корхоанинг рақобатдошлигини аниқлашнинг кўрсаткичлари тизими ва уларнинг аниқланиши

Кўрсаткичлари	Аниқланиши	Кўрсаткични баҳолашдаги роли
1. Корхонанинг ишлаб чиқариш фаолияти самарадорлиги- Эn
1.1. Маҳсулот бирлигига тўғри келадиган ишлаб чиқариш харажатлари	Маҳсулот (товар, иш ва хизмат)ларни сотишдан соф тушум / сотилган маҳсулот (товар, иш ва хизмат)ларни ишлаб чиқариш таннархи	Маҳсулот ишлаб чиқаришда харажатларнинг самарадорлигини кўрсатади
1.2. Фонд қайтими	Маҳсулот (товар, иш ва хизмат)ларни сотишдан соф тушум / асосий воситаларининг ўртача йиллик қиймати	Асосий ишлаб чиқариш воситаларининг самарадорлигини таснифлайди
1.3. Ишлаб чиқариш рентабеллиги, %	Маҳсулот (товар, иш ва хизмат)ларни сотишдан ялпи фойда х100% /сотилган маҳсулотнинг тўлиқ таннархи	Харажатларнинг фойда келтиришини таснифлайди
1.4. Меҳнат унумдорлиги, минг сўм/киши	Маҳсулот (товар, иш ва хизмат)ларни сотишдан соф тушум / Ходимларнинг ўртача рўйхат сони	Меҳнатнинг самарадорлигини таснифлайди