7-mavzu: globallashuv davrida axborot makoni va g‘oyaviy mafkuraviy kurashlar reja

Mafkuraviy immunitetni shakllantirishda OAVning o‘rni.Mustaqillik yillarida mamlakatimiz markazidan tortib eng chekka hududlarigacha yuzlab, minglab ommaviy axborot vositalari tashkil bo‘ldi, ularning ko‘pchilik qismi milliy g‘oyamiz va milliy manfaatlarimiz targ‘iboti yo‘lida tinimsiz harakat qilishyapti. Biroq ayrim xususiy nashrlar, telelevidenie va radio tahririyatlari faoliyatida yo‘l qo‘yilayotgan jiddiy kamchiliklardan ham ko‘z yumib bo‘lmaydi. Bu borada milliy ma’naviyat va ma’rifatimizning kuyinchak targ‘ibotchilaridan birining quyidagi mulohazalarini keltirish g‘oyat o‘rinlidir:

“Xo‘sh, shu xususiy nashrlar o‘z iqtisodiy maqsadlarini ko‘zlab, bilibmi-bilmaymi, milliy g‘oyamiz va mafkuramizga zid, ma’naviyatimizga bolta uradigan tushuncha, g‘oya va talqinlar, surat va boshqa illyustratsiyalarlarni chop etmayaptimi? Qanday qilib bular ustidan jamoatchilik nazoratini o‘rnatish mumkin?

Televidenie – hozirgi zamonda eng ommabop axborot vositasi. Kitob, gazeta, jurnal o‘qishga fursati, Internetdan foydalanishga imkon va uquvi yo‘q kishilar ham televizor ko‘radi. Lekin oynai jahonda namoyish etilayotgan chet el filmlarining hammasi ham bizning maqsad va muddaolarimizga mos tushadimi? Istar­istamas o‘zimiz yoshlarimiz tarbiyasining buzilishiga hissa qo‘shmayapmizmi?

Darhaqiqat, bundan to‘rt asr oldin aytilgan Frensis Bekonning “Kimki axborotga egalik qilsa, u dunyoga egalik qiladi” degan gapi bugun yangicha mazmun, aytish mumkinki, o‘ta xavfli yo‘nalish va ko‘lam kasb etmoqda.Mazkur benihoya keng, o‘ta qamrovli axborot maydonida kechayotgan jarayonlardan voqif bo‘lish, milliy OAVlarimiz imkoniyatlaridan oqilona va samarali, professional darajada foydalanish mafkuraviy ishimiz muvaffaqiyatining juda katta ulushini tashkil etishi aniq. Buning uchun esa OAVlarida chinakam vatanparvar, xalqparvar, e’tiqodi mustahkam, didi yuksak, professional bilimi va tajribasi boy kadrlarning faoliyat yuritishi talab etiladi. O‘zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti Islom Karimov har yilning 27 iyun sanasida nishonlanadigan OAVlari xodimlari kuni munosabati bilan bu soha egalariga yo‘llaydigan tabrigida ayni shu masalalarga alohida urg‘u bergani bejiz emas. Zero, ko‘ngli pok, sodda va samimiy xalqimiz radio va televidenieda eshitgan, ko‘rgan narsasiga sidqidildan ishonadi, shunga qarab uning qarashi va kayfiyati rostlanadi. Modomiki shunday ekan, mamlakatimiz OAVlari buyuk kelajakni yaqinlashtiruvchi, unga ilhomlantiruvchi, da’vat etuvchi milliy g‘oyamizning chinakam targ‘ibot minbariga, ta’sirchan tashviqot ovoziga aylanishi lozimdir. “Lekin bu masalada faqat ofarinbozlik, “yashasin” degan gaplar bilan ish bitmaydi.

Bugun bizga islohotlarimizni to‘liq amalga oshirish, ularning samaradorligini yanada kuchaytirish yo‘lida nimalar g‘ov-to‘siq bo‘lyapti? Bu – byurokratiya, manfaatparastlik, poraxo‘rlik, mahalliychilik, shuhratparastlik, loqaydlik kabi salbiy illatlardir. Bunday illatlarni o‘z nomi bilan atab, amaliy misollarda ko‘rsatib berish uchun ommaviy axborot vositalari, avvalambor, el-yurt manfaatlarining himoyachisi bo‘lishi, jurnalistlar esa bu o‘ta og‘ir, kuchli irodani talab qiladigan jabhada tom ma’noda fidoiylik ko‘rsatishini hayotning o‘zi talab qilmoqda”¹⁰.