Fransiyaning qator shaharlarida XII–XIII asrlarda senyorlarga qarshi kurash
bo‘lib o‘tgan.
Yevropada shaharlarning turli hududlarda vujudga kelishi
|
№
|
Monastirlar qoshida
|
Feodallar qal’alari atrofida
|
Daryo sohillari bo‘ylarida, ko‘priklar yonida
|
1
|
Myunster
|
Strasburg
|
Padeborn
|
2
|
Sen-Gallen
|
Gamburg
|
Bremen
|
3
|
Sen-Denu
|
Augsburg
|
Sveybryukken
|
4
|
|
|
Bryugge
|
Dastlab shaharlar qishloqlardan aholisining ko‘pligi bilan farq qilgan, xolos.
Shahar markazida bozor maydoni, uning yonida ibodatxona joylashgan. Shahar kengashi binosi – ratusha ham shu yerda qurilgan.
O‘rta asr Yevropa shaharlarida aholining soni 3–5 mingdan ziyod bo‘lmagan. XIV–XV asrlarda ham 20–30 ming kishi yashagan shaharlar yirik shaharlardan hisoblangan.
№
|
Yevropada 80–100 ming aholi yashagan shaharlar
|
1
|
Parij
|
2
|
Konstantinopol
|
3
|
Milan
|
4
|
Florensiya
|
5
|
Kordova
|
6
|
Seviliya
|
Sex (nemischa – Zeche) so‘zi xalfaning ustalikka bag‘ishlov ziyofati, keyinchalik bu so‘z kasb ustalari uyushmasiga nisbatan qo‘llanilgan.
Ustalarning umumiy yig‘ilishida hamma bajarishi majburiy bo‘lgan sex nizomi qabul qilingan. Nizom talabiga binoan buyumlar faqat ma’lum namuna bo‘yicha yasalgan. Sexni boshqarish uchun saylangan oqsoqol hunarmandlarning nizomga rioya qilishini, tayyorlangan buyumlarning
sifati va sonini nazorat qilgan. Nizomda ustaning dastgohlari, o‘quvchi-shogirdlari, xalfalari soni belgilab qo‘yilgan. Bu xildagi tadbirlar ustalar uchun bir xil sharoit yaratish, raqobatga yo‘l qo‘ymaslik maqsadida qo‘llanilgan. Tayyor buyumlar narxi ham sex oqsoqoli tomonidan belgilangan. Aksari hollarda ustaning 1–2 ta xalfasi, bir nechta shogird-o‘quvchisi bo‘lgan. Ularning o‘zaro munosabatlari ham sex tomonidan nazoratda tutilgan. Xalfalik mudda-
ti kasbning murakkabligiga qarab 2–7 yil bo‘lib, nodir buyum yasash va uni sex oqsoqoli sinovidan o‘tkazish bilan tugagan. Masalan, Germaniyada xalfa sexe – ziyofat uyushtirib, so‘ng ustalikka ruxsat olgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
