8-sinf O’zbekiston tarixi kitobidan majburiy tarix yo'nalishlari uchun maxsus qo’llanma
Download 201.51 Kb.
|
8- o\'zb qollanma
- Bu sahifa navigatsiya:
- Ruboiynavis
- Buxoro shoirlari taxtida sulton
- XVII asrda Samarqand
- 6 yoshdan
- Ashtarxoniylar davrida
- Fiqh (huquq )ni organish majburiy
„Ubaydullo“ va „Qul Ubaydiy“ taxalluslari bilan ijod qildi Muhtojga qayishish — asli karomat shuldir,
Bir ishki, yo‘q ortida malomat - shuldir. (“Shuldir” g’azali Ubaydullaxonga tegishli) **** Ubaydullaxon O‘zbek, fors va arab tillaridagi she’rlarini uch devonda to‘pladi. Keyinchalik ular bitta muqova ichiga jamlandi va u ,,Kulliyot“ deb nomlandi. ****Ruboiynavislikning Bobur Mirzodan keyingi taraqqiyoti Ubaydullaxon nomi bilan bog‘liq. U ayni paytda Ahmad Yassaviy asos solgan liikmatnavislik an’anasini rivojlantirdi. Undan 220 dan ortiq hikmat meros qoldi. **** XVII-XVIII asr birinchi yarmi(Ashtarxoniylar davrida) adabiy muhitida Bedil (asli ismi Mirzo Abdulqodir, 1644-1721 )ning o‘rni katta. U asli keshlik (Shahrisabz) bo‘lib, Dehlida vafot etgan. Uning yirik asari — „To‘rt unsur“ nasrda yozilgan bo‘lib, unda havo, suv, yer, olov haqida, o‘z qarashlari bayon etiladi. ****Bedil ,,Abulma’oniy“ („Ma’nolar otasi“) nomi bilan shuhrat qozondi. **** Shoir Sayido Nasafiy Nasaf (Qarshi) shahrida tug‘ilgan. Zamondoshlari uni „Buxoro shoirlari taxtida sulton“ deb ulug‘laganlar. Uni mashhur qilgan ,,Hayvonotnoma“ nomli majoziy munozara asari edi. ****Nasafiy mazkur asarida Bo‘ri va sher timsolida zodagonlaming yirtqichlikdan iborat asl basharalarini ochib tashladi. Asarda sher barcha hayvonlar ustidan g‘alaba qozonsa-da, mehnatkash xalq timsoli bo‘lgan chumolidan yengiladi. ****Bu davr adabiyotida Turdi Farog'iy Subhonqulixonning xalqni og'ir soliqlarga duchor etganligini va buning oqibatida xalq tortayotgan azob-uqubatlarini ro‘yirost tanqid qila olgan **** Turdi urug‘ oqsoqollarini va beklarni bir yoqadan bosh chiqarishga chaqirgan. Bu o‘rinda Turdining „Tor ko‘ngullik beklar“ she’ri alohida ahamiyatga ega: Tor ко 'ngullik beklar, manman demang, kenglik qiling, To'qson ikki bovli o'zbek yurtidir, tenglik qiling... ****XVI asr Buxorodagi Mir Arab, Abdullaxon, Qulbobo Ko‘kaldosh, Nodir devonbegi, Ernazar elchi, **Samarqandda qurilgan Shayboniyxon, **Toshkentda qurilgan Baroqxon va Ко‘kaldosh madrasalari qurilgan ****Baroqxon madrasasi shayboniy hukmdor Suyunchxo‘janing o‘g‘li Baroqxon tomonidan qurildi. Madrasa gumbazining balandligi 22 metrni tashkil etadi. ****XVII asrda Samarqand Registon ansamblining hozirgi qiyofasi shakllantirildi. ****XVI asrning birinchi yarmida Samarqand hokimi Yalangto'sh Bahodir vayrona holatiga tushib qolgan Registon maydonida Ulug'bek madrasasi qarshisida Sherdor madrasasini. uning yonida esa Tillakori madrasamasjidini o‘z mablag‘lari hisobidan bunyod ettirdi. ****Shayboniylar davrida ta’lim sohasida ham islohotiga ko’ra bolalarga 6 yoshdan ta’lim beriladigan bo‘ldi. Maktabda ikki yil o‘qigach, o‘quvchilar madrasaga o‘tkazilardi. ****Madrasa ta’limi uch bosqichli bo‘lib, uning har bir bosqichida 7 yildan o’qilgan va o‘quv jarayoni 21 yil davom etgan. **** Qizlarni otinoyi, otinbibi, bibixalifa, bibiotin deb atalgan ayol o‘qituvchilar o‘qitishgan. ****Ashtarxoniylar davrida Bolalar maktabga 6 -7 yoshdan berilgan va ular 5 -8 yil davomida boshlang’ich ta’lim olganlar. ****,,Haftiyak“ (Qur’oni Karimning yettidan biri) kitobini va „Chor kitob“ni o‘qish o‘rgatilgan. (maktabda) ****Madrasada o‘qish „Avvali ilm“ deb nomlangan fors tilidagi o‘quv qo'llanmasini o‘zlashtirishdan boshlangan. Fiqh (huquq)ni o'rganish majburiy hisoblangan. Download 201.51 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling