8-sinf O’zbekiston tarixi kitobidan majburiy tarix yo'nalishlari uchun maxsus qo’llanma

8-o’zbek 13-mavzu majburiylarga
****Shayboniylar davrida Tibbiyot sohasida „Tabiblar iftixori“ deb sharaflangan Muhammad Mazid, **jarroh mavlono Baqo, ** Shohali ibn Sulaymon ko‘z kasalliklarini davolashda nom chiqargan **„Davolash bo‘yioha dastur“ asari muallifi Sultonali Samarqandiy, **,,Ko‘z kasalligiga doir asosiy kitob“ asarlari bilan mashhur bo’lgan Ubaydulloh Kahhol kabi alloma tabiblarning yashagan
****Muhammad Husayni Buxoriy „Qibla tomonini topish ma’rifati“, **Mahmud ibn Ahmad Faroziy esa ,,Oy fazolarining tengligi haqida risola“ asarlari bilan astronomiya fanlari rivojiga munosib hissa qo‘shdilar. ****Afsuski, ashtarxoniylar davrida jamiyat hayotida diniy mutaassiblik keng yoyildi. Natijada bu ilm-fanga
salbiy ta’sir ko‘rsatdi.
**** Mir Arab madrasasining mudarrisi Muhammad Sharif Buxoriy tarix, fiqh, tilshunoslik, astronomiya va boshqa fanlarga oid 20 dan ortiq asar yozib qoldirgani buning dalilidir. Ular orasida „Xoqonga foydali
maslahatlar“ asari alohida ahamiyatga ega.
****Subhonqulixon hukmronligi davrida tibbiyot ilmi rivojlandi. Uning tashabbusi bilan Buxoroda „Dor ushshifo“ qurildi. Tibbiyotga ixtisoslashgan madrasa qurilib, shifokorlar tayyorlandi. Subhonqulixon „Subhoniy tibbiyoti bo‘yicha davolash“ nomli kitob ham yozib qoldirdi.
****Shayboniylar davrida tarix fani sohasida ko‘plab yirik asarlar yaratildi. Ular orasida **Binoiy_ning_„Shayboniynoma_,_**Muhammad_Solih_nmg_„Shayboniynoma“_,_**Muhammad_Haydar_ning_„Tarixi_Rashidiy_“,_**Fazlulloh_ibn_Rozbexon'>Kamoliddin Binoiyning „Shayboniynoma, **Muhammad Solihnmg „Shayboniynoma“, **Muhammad Haydarning „Tarixi Rashidiy“, **Fazlulloh ibn Ro'zbexonning „Mehmonnomayi Buxoro“, **Hofiz Tanish al-Buxoriyning ,,Abdullanoma“, („Sharafnomayi shohiy“), ** Muhammad Hofiz Toshkandiyning „Tarixi jadidayi Toshkand“ kabi asarlari shular jumlasidandir.
****K. Binoiyning ,,Shayboniynoma“ asari Dashti Qipchoq va Movarounnahming XV asr o‘rtalaridan XVI asr
boshlarigacha bo‘lgan davr voqealarini o‘z ichiga oladi. Shuningdek, shayboniylar bilan Eron safaviylari
o‘rtasidagi munosabatlar haqida muhim ma’lumotlar beradi.
**** Muhammad Solihning ,,Shayboniynoma“si esa o‘zbek tilida yozilgan asar bo'lib, u Shayboniyxonning
harbiy yurishlariga bag‘ishlangan.
****,,Abdullanoma“(Hofiz Tanish Buxoriyniki) asari muallifi mazkur asarini Chingizxonning Movarounnahr
istilosi, chingiziylar hukmronligining o'rnatilishi, Dashti Qipchoqda Abulxayrxon davlatining tashkil etilishi,
Shayboniyxonaing harbiy yurishlari, uning o‘limidan so‘ng Movarounnahrda vujudga kelgaa ahvol, Abdullaxon II
ning mamlakatni siyosiy jihatdan birlashtirish yo‘lida olib borgan kurashi tarixiga bag'ishlagan.
****XVII-XVIII (Ashtarxoniylar davrida) asming birinchi yarmida ham Buxoroda tarix fani sohasida qator tarixiy asarlar yozildi. **Muhammad Yusuf Munshiyning „Tarixi Muqimxoniy“, **Muhammad Amin Buxoriyning „Ubaydullanoma“ va **Abdurahmon Tolening „Abulfayzxon tarixi“ kabi asarlari shular jumlasidandir. ****Muhammad Shayboniyxon, ayni paytda, she’riyat bilan ham shug‘ullandi. Uning she’rlari to‘plami - ,,Dcvon“i Istanbul shahri kutubxonasida saqlab kelinmoqda.
****Muhammad Shayboniyxon she’rlarida, ayniqsa, Samarqand va Buxoro shaharlarini eng ko‘p madh etdi. Chunonchi, bir she’rida Samarqandni jannatga, Buxoroni esa Ka’baga qiyoslaydi.
****Muhammad Shayboniyxonning jiyani Ubaydullaxon(1533 yil Buxoro xonligiga asos solgan) ,,Ubaydiy“,