8-sinf O’zbekiston tarixi kitobidan majburiy tarix yo'nalishlari uchun maxsus qo’llanma

8-o’zbek 37-mavzu majburiylarga
****Erdonabiy hukmronligi davrida Xitoy jung‘orlarni tor-mor etib, qozoq juzlari yeriga hujum boshladi va Toshkent chegaralariga yaqinlashib keldi. Sharqda esa O‘sh viloyatini (hozirgi Qirg'iziston Respublikasi hududida) bosib oldi.
****Erdonabiy Xitoy bilan Qo’qon xonligi uchun tahqirli shartnoma imzolashga majbur bo‘ldi. ****Sharqiy Turkiston (Qashqar) - uyg‘ur xalqining vatani. Uni Xitoy bosib olgach, Qashqar hukmdorlari Qo‘qondan boshpana topgan edilar.
****Xitoy hukumati Umarxonga ularni Qashqarga o‘tkazmaslik shartini qo‘ydi.
****Madalixon davrida Qo‘qon-Xitoy munosabatlari yanada keskinlashdi. Bunga Madalixonning 1825-yilda
Qashqar aholisining Xitoyga qarshi ozodlik kurashini qo'llab-quvvatlagani sabab bo‘ldi. *Xitoy hukumati bunga javoban 1829-yilda Qo‘qonning Sharqiy Turkistonda yuritadigan savdo ishlarini taqiqladi.
****Madalixon esa Sharqiy turkistonliklaming Xitoyga qarshi ozodlik kurashi rahbari Jahongirxo‘ja va uning ukasi Yusufxo‘ja ixtiyoriga yordam uchun qo‘shin jo ‘natdi. Natijada, Yusufxo‘ja Qashqami egalladi **** 70 ming uyg‘ur oilasi Farg‘ona vodiysiga ko‘chib keldi.
**** 1832-yilda Pekinda Xitoy -Qo‘qon shartnomasi imzolandi. Unga ko‘ra, Qo‘qon Jahongirxo‘ja avlodlarini
Sharqiy Turkistonga o‘tkazmaslik majburiyatini oldi.
****Umarxon davrida Buxoro amiri Haydar butun musulmon olamining xalifasi deb e’tirof etilgan Usmonli davlati sultoni Mahmud II ga Xiva va Qo‘qon xonliklari ustidan arz qilib xat ham jo ‘natgan. ****Madalixon ham Usmonli sultonligiga elchi jo ‘natgan. Sulton nomiga yozilgan xatda Madalixon sultonning „musulmonlar xalifasi“ maqomini tan olishini, Xitoyga qarshi muqaddas urush olib borganligini ma’lum qildi. Ayni paytda, sultondan Qo‘qonga qurol-aslaha ustalarini yuborishni so‘radi. Biroq bu iltimos rad etildi.
****Madalixon Usmonlilardan yordam ololmagach, 1831-yilda Rossiyaga elchi yubordi. Lekin elchilik muvaffaqiyatsiz yakunlandi. *Buning asosiy sababi har ikki davlatning ham O‘rta juz qozoqlari homiysi bo‘lishga da’vogarligi edi. *Shuning uchun ham Rossiya hukumati Qo‘qon elchilarini Orenburgdan nariga o‘tkazmaslik haqida ko‘rsatma berdi.
**** 1842-yilda Madalixondan keyin taxtga o‘tirgan ukasi sulton Mahmudxon Rossiyaga ikkinchi elchilar guruhini jo‘natdi. Qo‘qon elchilari Rossiya imperatori Nikolay I tomonidan qabul qilindi.
**** Xudoyorxon Qo‘qon chegarasida yangi istehkomlar qurilganligidan norozi bo‘lib Rossiya imperatori Nikolay I ga elchi yubordi. *Unda Raim istehkomi qurilganligidan norozi ekanligini ham ma’lum qildi.
****Tashqi ishlar vaziri esa Raim istehkomi buzilmasligini ma’lum qildi.