899 yilda Ursatevsk(hozirgi Hovost) stantsiyasidan ta yo’l tashkil qilindi: Toshkentgacha va Farg’ona vodiysidan Andijonga

6- bob bo‘yicha xulosa

Ushbu bobda yangi vagonning g‘ildirak juftligiga tushuvchi kuchlar hisoblab chiqildi. G‘ildirak juftligiga o‘rta qismiga stupitsa osti qismlariga ta’sir qiluvchi kuchlar hamda vagonga ta'sir etuvchi vertikal hamda gorizontal kuchlar ko‘rib chiqldi.

7.Loyihalashtirilayotgan vagon uzelini hisoblash

Kerakli ma’lumotlar . Yuk ko’tarish qobilyati 64,8 t, tara 32,4 t, teleshka modeli 18-100 markaziy osib qo’yish quyidagilarni o’z ichiga oladi;
Tashqi va ichki prujinalar .
Qo’shimcha ma’lumot; osilgan ressorning buralishi 48,5 mm, buralish zaxirasi koeffitsienti 1,8-2,0 mm; prujina materiali 60C2 markali po’latdan tayyorlangan, [τ]=750 Mпa=750∙10⁶H/м² ; G=8∙10⁴Мпa=8∙10⁴H/м² .
Bir qatorli prujinalarni hisoblash ;
Bir qatorli prujinadagi statik yuk ;
P_st=
Bunda P_t-teleshka og’irligi, 4,8tc=48KN ;
P_ch-xususiy teleshka og’irligi; prujina ustida joylashgan 0,443 tc=4,43KN
n, n₁, n₂,- vagon ostidagi teleshkalar soni, ressor to’plamlari soni, teleshka va mos ravishda to’plamdagi prujinalar soni ;
P_st= (7.1)
Prujinaning ekvivalent qattiqligi ;
C_ekv= (7.2)
C_ekv= =64.5 tc/m
Prujina tomonidan qabul qilingan maksimal yuk ;
P_max=K_zp∙P_st K_zp=1900 kgc=1,9 tc-tashqi prujinaga maksimal yuk;
P_max=K_zp∙P_ct=1,9∙3,13=6 tc =60 KN (7.3)
Maksimal yukka mos keladigan maksimal prujina egilishi ;
F_st=K_zp∙f_ct (7.4)
f_ct=K_zp∙f_ct=1,9∙0,0485=0,09215 m (7.4)
f_ct=92,15 mm (7.5)
τ= ∙h≤[τ] (7.5)
Bunda m= -prujina indeksi, vagon prujinasi uchun m>3, birinchi hisoblash uchun qabul qilamiz m=5,0
D-prujinaning o’rtacha diametri ;
d-prujina simining diametri ;
η=1+ (7.6)
η=1+ +

τ_max-topish formulasini, keltirib chiqarib olamiz .

d= (7.7)
d= (7.7)
Prujinaning o’rtacha diametri ;
D=m∙d (7.8)
D=m∙d=5∙36=180 mm (7.8)
Ishchi prujinalar sonini quyidagicha hisoblaymiz ;
n_p= (7.9)
n_p= (7.9)
Siqilgan va erkin holatda prujina baladligi ;
H_sq=(n_p+1)d (7.10)
H_sq=(n_p+1)d=(4,5+1)36=198 mm (7.10)
h_er=h_cj+f_max (7.11)
h_er=198+92,15=290,15 mm (7.11)
Prujina parametrlarini taqqoslab; o’rtacha diametr, siqilgan holatda va erkin holatdagi balandlik, prujina to’plamining ressorlarning mumkin bo’lgan o’lchamlari (170 mm, 30 mm va 249 mm), biz ko’rib turibmiz, bu prujina mos emasligini .
Shuning uchun biz bir qatorli prujinani ikki qatorli deb ataymiz .
Ikki qatorli prujinani hisoblash .
Bir qatorli ekvivalent prujina ikki qatorli prujina bilan almashtiriladi, quyidagi shartdan (shunga o’xshash tuzilmalar ham qo’llaniladi, uch qatorli prujina ) .

7.1-rasm . Ikki qatorli prujinaning o’lchamlari nisbati .

Hisoblash qulayligi uchun 7.1-jadvalda D qiymatlari ko’rsatilgan d_1, d₂, p₁,va p₂ har xil uchun m ga qarab d bilan p uchun (S₃=3 mm ) .

7.1-Jadval .Prujina parametrlari .

m	d1, mm	d2, mm	P1	P2
3,5	0,875d+0,6	0,486d-1,0	0,765(1+1,4/d)P	0,235(1-4,5/d)P
4,0	0,857d+0,5	0,514d-0,9	0,736(1+1,2/d)P	0,264(1-3,4/d)P
4,5	0,845d+0,5	0,536d-0,8	0,714(1+1,2/d)P	0,286(1-3,0/d)P
5,0	0,836d+0,5	0,554d-0,7	0,697(1+1,1/d)P	0,303(1-2,6/d)P
5,5	0,820d+0,4	0,566d-0,6	0,675(1+1,1/d)P	0,325(1-2,2/d)P
6,0	0,814d+0,4	0,582d-0,6	0,662(1+1,0/d)P	0,338(1-2,0/d)P

d₁=0,836d+0,5=0,836∙36+0,5=30,56 mm=31 mm (7.12)
d₂=0,554d-0,7=0,554∙36-0,7=19,2 mm=19 mm (7.13)
bunday holda diametrlar eng katta qiymatga yaxlitlanadi GOST bo’yicha .
Prujinalar orasidagi yuklarni taqsimlash ;
P₁=0,679(1+ 0,679(1+ 2,2 tc=22 KN (7.14)
P₂=0,303(1+ (7.15)
Prujina qattiqligi ;
2C₁= = =45,4 454 (7.16)
C₂= = (7.17)
Parallel turgan ikkita prujinaning umumiy qattiqligiga teng bo’ladi ;
C_∑=C₁+C₂=45,4+18,6=64 tc/m =640 KN/m (7.18)
Hisoblash xatosi ;
Δ= (7.19)
Prujina o’rtacha diametri ;

D₁=d₁∙m=31∙5=155 mm (7.20)

D₂=d₂∙m=19∙5=95 mm (7.21)
Prujinalar ichki buralishlar soni ;
n_ichb=n_p∙ =5,4∙ =6,3 (7.22)
n_{2 ichb}=n_p∙ =5,4∙ =10 (7.23)
Siqilgan holatda prujinalar balandligi ;
h_{1 sq}=(n_1p+1)∙d=(6,3+1) (7.24)
h_{2 sq}=(n_2p+1)∙d₂=(10+1)∙19=209 mm (7.25)
Prujina balandligini tekislash shartidan ishlaydigan buralishlar sonini ko’paytirish orqali amalga oshiriladi ;
n_2P= (7.26)
keyin h_1sv=h_2sv
h_1er=226.3+100=326.3 mm (7.27)
To’liq buralishlar soni n_1t=n_1ichb+1,5=6,3+1,5=7,8 (7.28)
n_2t=n_2ichb+1,5=10+1,5=11,5 (7.29)
Ish qismlarining uzunliklari ;
L₁=π∙D1∙n_1t=3,14∙155∙7,8=3796,26 mm (7.30)
L₂=π∙D₂∙n_2t=3,14∙95∙11,5=3430,45 (7.31)
Prujinalarning qo’llab-quvvatlovchi sirtlari prujinaning tekis va perpendikular o’qlari bilan amalga oshiriladi . Buning uchun prujina ish qismining uchlari burilish uzunligining kamida 2/3 qismi uzunlikka tortiladi, bu esa dumaloq qismidan to’rtburchaklar qismiga nisbatan kuch bilan o’tishga erishadi .
Balandligi prujinaning tortilgan uchi novda diametrining 1/3 qismidan oshmasligi va kengligi kamida 0,7 d bo’lishi kerak (7.2-rasm) .


7.2-rasm prujinaning geometrik o’lchamlari .

18-100 modelidagi teleshka .


18-100 modeldagi teleshka umumiy ko’rinishi .

7-bob bo’yicha xulosa .

Ushbu bobda biz loyihalashtirilayotgan yangi vagonning ressor osmalarini hisobini ko’rib chiqdik . Vagon ressor osmalariga tasir qiluvchi kuchlarni aniqladik va ularni hisobladik .

8.