А. А. Азларова, М. М. Абдурахманова

Рискларни бошқариш – бу рискни минималлаштириш бўйича 
қўлланиладиган усул ва воситаларнинг мажмуасидир. Банк рискларини 
бошқаришнинг элементлари сифатида: 
• рискни бошқариш субектларини; 
• рискни аниқлашни; 
• риск даражасини баҳолашни; 
рискни мониторинг қилишни олиш мумкин.
Рискни бошқариш субектлари - булар банк раҳбарияти, рискни 
бошқариш бошқармаси ёки бўлими, кредитни берган бошқарма ёки бўлим, 
назорат, мониторинг бўлинмалари ва юридик бўлим ҳисобланади.
Рискни аниқлаш – мавжуд ва қўшимча маълумотларни олиш орқали риск 
юзага келган жой-муҳит, рискнинг салбий таъсир зоналари аниқланади.
Риск даражасини баҳолаш – бунда риск сон ва сифат жиҳатдан 
баҳоланади. 
Рискни сифат жиҳатдан баҳолашда рискнинг манбалари, унга таъсир 
қилувчи омиллар аниқланади. Ва рискни камайтириш бўйича чора-тадбирлар 
ишлаб чиқилганда айнан шу омилларга эътибор қаратилади.Рискни сифат 
жиҳатдан таҳлил қилиш қуйидаги йўналишларда олиб борилади. Булар: 

риск даражасини баҳолаш мезонларини аниқлаш; 

банк фаолиятида юзага келиши мумкин бўлган баъзи рискларнинг 
даражасини аниқлаш; 

ҳақиқатда юзага келган рискларнинг турлари ва уларнинг кўламини 
турли усулларни қўллаган ҳолда аниқлаш; 

келажакда рисклар камайиши ёки ошиши имкониятларини баҳолаш. 
Рискларни бошқариш усулларини 4 гуруҳга бўлиш мумкин. Булар:
1. Рискларнинг олдини олиш усуллари. 
2. Рискларни ўтказиб юбориш ёки йўналишини ўзгартириш усуллари. 
3. Рискларни тақсимлаш усуллари. 
4. Рискларни қабул қилиш ва ундан келадиган йўқотишларни 
минималлаштириш. 
 

---

140 
14-расм.Рискни бошқариш стратегиси йўналишлари 
Рискни бошқаришни амалга оширишдаги усуллар рискнинг олдини олиш 
ва ундан келадиган йўқотишларни камайтиришга қаратилган бўлиб, у қуйидаги 
йўналишларга асосланади: 

Рискни ўз капитали ҳисобидан қоплаш чораларини кўриш, 

Рискга асосланган маржа (фоиз, таъминот в.б.) даражасини аниқлаш. 

Кредит портфели сифатини назоратга олиш ва унинг диверсификациясига 
эътибор қаратиш. 

Рискнинг турлари бўйича уларнинг хавфлилик даражасини аниқлаш. 

Банк операцияларини риск омилининг таъсири даражасидан келиб чиқиб 
диверсификациялаш. 

Банкнинг рискли операциялари бўйича лимитлар ўрнатиш. 

Зарур ҳолларда активларни сотиш. 

Алоҳида рискларни хеджирлаш. 

Рискларни суғурталаш.
53
Шунингдек, яна рискдан қочиш, рискни чеклаш, ушлаб туриш, рискни 
тақсимлаш, қайта суғурталаш, ўз-ўзини суғурталаш каби усуллардан ҳам 
фойдаланиш мумкин.