A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

tariqasida 
keltirish yo'li bilan bayon etganlar.
Manbaning tarkibi va mazmunini ilmiy tahlil qilishdan kuzatilgan 
maqsad, uning muhim va qimmatli tomonlarini aniqlash, unda keltirilgan 
dalillaming ishonchliligi va to ‘g‘risini boshqalaridan ajrata olish hamda 
eng muhimi asarda bayon etilgan voqeani xolis tarixchi nuqtayi nazaridan 
turib baholay olishdan iboratdir.
Manbashunoslik talablaridan biri shuki, yozma manbani faqat uning 
bir o'zida keltirilgan dalil va ma’lumotlarga qarab baholab bo'lmaydi. 
Ba’zi hollarda keltirilgan dalil soxta, bayon etilgan voqea esa soxtalashtirilgan 
bo'lishi ham mumkin. Shuning uchun ham biron asar haqida qat’iy bir 
fikr aytishdan awal uni o'ziga o'xshash boshqalari bilan solishtirib ko'rish, 
keltirilgan dalillami bir-biri bilan qiyoslash va tekshirish zarur.
Amaliy manbashunoslik qadimgi davrlardan boshlab to shu kungacha 
m a’lum darajada tajriba to'pladi. Ko'plab yozma yodgorliklaming eng 
asosiylari asl nusxada - faksimilesi, tanqidiy m atni, taijima va izohli 
taijimasi amalga oshirilib, chop etishga erishildi. Turli qo'lyozma fondlari, 
kutubxona va muzey, shaxsiy majmualardagi yozma yodgorliklar tavsifi 
flhrist-kataloglarda e’lon qilinib, ularda amalga oshirilgan manbashunoslik 
sohasidagi tadqiqotlar natijalari umumlashtirildi.
Xullas, m anbalarni o'rganish bo'y ich a amalga oshirilgan ishlar, 
tajribalar umumlashtirilib, kelgusida amalga oshirilajak tadqiqotlar uchun 
eng qulay va istiqbolli tadqiq metod va usullarini aniqlab, belgilab va 
ishlab chiqib, ulaming eng zamonaviylari va samaradorlarini amaliyotga 
qo'llashni tavsiya etish zarur.
So'nggi paytda zamonaviy kompyuterlaming yozma manbalarni tadqiq 
etish imkoniyatidan foydalanish vaqti keldi. Bu o'rinda zamonaviy talaba 
va pedagog internet xizmatidan bemalol foydalana olishi talab etiladi.
Umuman, nazariy va amaliy manbashunoslik biri-birini to'ldiradi, 
biri ikkinchisi uchun asosiy tadqiqot yo'nalishi va uslublarini belgilasa, 
ikkinchisi birinchisi uchun daliliy m a’lum otlar jamlab, asos bo'lib xizmat 
qiluvchi dalillami yig'adi.
A m aliy m a n b a s h u n o s lik n a z a r iy b ilim va ta jrib a a so sid a
manbashunoslikning konkret, muayyan sohasi, bo'lim i, davri masalasi 
yoki biror manba yuzasidan amaliy, praktik tadqiqot olib boradi, arxiv, 
muzey, kutubxona va shaxsiy majmualarda mavjud yozma manbalarni 
o 'rg a n ib , eng q im m atlilarin i ilm iy m uom alaga olib kirib, keng 
jamoatchilikning m a’naviy mulkiga aylantiradi.*
* Ushbu mavzuni yoritishda B. Ahmedovili^^j^MmtmtaacaijQanbalari* 
(2001) asaridan doydalanildi. 
13—19-betlar/ 
KUTUBVr»* 
'
7
h
i 
&

---