A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

182

---

A b u
Said 
Minzo(1451—1469),Sulton Husayn Mirzo(1459—1506)davridadavlat 
nisbatan 
maricazlashgan edi va xalqaro obro'ga ham ega edi.
XV 
asm in g
80-yillaridan boshlab, o 'z aro ham jihatlik ju d a susaydi. 
M o v aro n n ah m in g
b ir o 'z id a deyarli uch ta m ustaqil davlat bo'lib, ularda 
Sulton Abu Said M irzoning o'g'illari Sulton Ahm ad M irzo Sam arqandda, 
U m a rsh av x 
M irzo F arg'onada va Sulton M ahm ud M irzo Hisor, Xuttalon 
ham da 
Badaxshonda hokimi m utlaq hisoblanar edilar.
A m i r
T e m u r va T e m u r i y l a r d a v r id a h a m y e r - s u v h a m d a
h u n a rm a n d c h ilik
korxonalarining k atta qism i podsh o h x on ado ni va 
badavlat kishilar q o 'lid a bo'lib, m ehnatkash xalq ularning yerini ijaraga 
olib kun kechiraredi. U larxiroj, dorug'agi, m irobona, jo n solig'i, avorizot, 
boj, tam g'a, zakot, peshkash, sovari kabi soliq va jarim a to'lashar, hukumat 
va katta 
yer eg alarin in g
turli-tu m an yum ushlarini bajarishar edilar.
A m ir 
T em ur davrida davlat tepasida rasman Chingiz avlodidan bo'lgan 
Suyurg'atm ish 
(1370-1 3 8 0 ) va Sulton M ahm udxon (1 3 8 0 -1 4 0 2 ) turdi. 
Keyincha xon ko'tarish tartibi b ekor qilindi va oliy hu k m d o r o 'z in i 
podshoh deb e ’lon qildi. Viloyat va tum anlarda hokim iyat m arkaziy 
hukumat 
tarafid an
tayinlangan d o ru g 'alar qo'lida bo'ldi. Davlat ishlari, 
asosan 
turli 
muassasa — devonlar, devoni oliy — m arkaziy ijroiya ongani, 
devoni mol — m oliya ishlari m ahkam asi va devoni tavochi — harbiy 
ishlar 
m ahkam asi 
va boshqalar qo'lida bo'lgan. D in, shariat bilan bog'liq 
ishlar 
qozi va 
shayxulislom qo'lida edi.
Amir T em ur va T em uriylar davrida M ovarounnahrdagi S am arqand, 
Shahrisabz, Buxoro kabi shaharlar iqtisodiy va m adaniy jih atd an o'sdi, 
hunarmandchilik va savdo-sotiq rivoj topti. M ovarounnahm ing Xitoy, 
Hindiston, Arabiston m am lakatlari, M o'g'uliston, Oltin O 'rd a va Yevropa 
mamlakatlari bilan iqtisodiy va m adaniy aloqalari kengaydi. Bu davrda 
ilm-fan va m adaniyat rivojlandi. N izom iddin Shom iy va Hofizi Abru, 
Sharafuddin Ali Y azdiy va A bdurazzoq S am arq an d iy , M u h am m ad 
Mirxond va G 'iyosiddin X ondam ir kabi muarrix olim lari, Alisher Navoiy 
va Abdurahm on Jom iy, Bisotiy Sam arqandiy va Xoja Ism atulla Buxoriy, 
Shayx Ahmad Suhayliy va K am oluddin Binoiy kabi jud a k o 'p iste'dodli 
shoir va olim lar yetishib chiqdi.