A. M. Mannonov n. A. Abdullayev r. R. Rashidov
Afghanistan Presidential and Provincial Council Elections / The
Download 184 Kb. Pdf ko'rish
|
Afg\'oniston tarixi. Mannonov A.M, Abdullayev N.A, Rashidov R.R (1)
|
121
Afghanistan Presidential and Provincial Council Elections / The International Republican Institute. - Washington, DC., 2009. - P. 24. 2009-yilda o‘tkazilgan prezidentlik saylovlari natijalariga ko‘ra, pushtun millatiga mansub nomzod aholining ko‘pchilik ovozi bilan g‘alaba qozondi. Bu Afg‘oniston Islom Respublikasida hokimiyat organlarining aksariyati pushtunlar tomonidan egallanganligini hamda ular davlat boshqaruvida yetakchi rolni o‘ynab kelayotganliklarini ko‘rsatib beradi. Afg‘onistonda 2014-yilgi prezidentlik saylovlari natijasida oliy hokimiyatning demokratik tamoyillar asosida bir shaxsdan ik- kinchi shaxsga o‘tganligini mamlakat tarixidagi ulkan ijobiy voqea deb hisoblash mumkin. 2014-yilning 2-fevral kuni Afg‘oniston Islom Respublikasi Mustaqil Saylov Komissiyasi (MSK) shu yil- ning 5-aprel kuni o‘tkazilishi rejalashtirilgan navbatdagi prezidentlik saylovi rasman boshlanganligini e ’lon qildi va shu bilan saylovoldi kompaniyasi ham boshlandi. Mamlakat prezidentligiga 11 ta nomzod - Doktor Abdulla Abdulla, Ashraf G‘ani Ahmadzoy, Zalmay Rasul, Abdul Qayum Karzay, Abdul Rab Rasul Sayyof, Abdul Rahim Vardak, Muhammad Daud Sultonzoy, Muhammad Nodir Naim, Qutbuddin Hilol, Hido- yat Amin Arsala va Gul Og‘a Sherzoylar o‘z nomzodini olg‘a su- rishdi. Yuqorida nomlari tilga olingan 11 nafar nomzoddan 10 nafari pushtun millatiga mansub edi. Prezidentlikka nomzodlardan faqat Abdulla Abdulla etnik tojik bo‘lganligi sababli saylov jarayonlarida mamlakatning tojik millatiga mansub aholisi to‘laligicha Abdulla Abdullani qo‘llab-quvvatladi. 2001-yildan buyon mamlakatning muvaqqat va o‘tish hukumatlari hamda 2004-yildan boshlab pre zident lavozimini egallab kelayotgan H.Karzay, Konstitutsiyaga binoan ushbu lavozimga uchinchi marta saylana olmaydi. Afg‘on Mustaqil saylov komissiyasining e’lon qilgan pre zidentlik saylovining natijalari bo‘yicha, doktor A.Abdulla saylovchilaming 45 % ovozini olgan holda birinchi o'rinni egallagan bo‘lsa, Ashraf G‘ani Ahmadzoy esa 32 % ovoz bilan ikkinchi o‘rinni egalladi. Shu tariqa, dastlabki bosqichda hech bir nomzod 50%dan yuqori ovoz to‘play olmadi. Shundan so‘ng, demokratik mezonlar va mamlakat Konstitutsiyasiga muvofiq, dastlabki turda eng ko‘p ovoz olgan ikki nafar nomzod o‘rtasida saylovning ikkinchi bos- qichi o‘tkazilishi ma’lum qilindi. 2014-yilning 14-iyun kuni prezidentlik saylovining ik kinchi bosqichi o‘tkazildi. Bunda Ashraf G ‘ani Ahmadzoy saylovchilaming 55,27% ovozini olgan bo‘lsa, Abdulla Abdulla saylovchilaming 44,73% ovozini oldi. Mamlakatning sobiq moli- ya vaziri bo‘lmish Ashraf G ‘aniga 3,93 mln. nafar saylovchi ovoz berdi. Ushbu saylovchilar asosan mamlakatning sharqiy, janubiy va g‘arbiy viloyatlarida istiqomat qiluvchi etnik pushtunlar edi. Sobiq Tashqi ishlar vaziri bo‘lmish A.Abdulla mamlakatning markaziy va shimoliy qismidagi aralash etnik guruhlar tarafidan qo‘llab- quvvatlandi va unga 3,18 mln. nafar saylovchi ovoz berdi. 2014-yilgi prezidentlik saylovlari jarayonida qonun buzilishi holatlarining ro‘y berishi hamda saylov yakuniy natijalarini e’lon qilishning cho‘zilib ketishi, nomzodlaming bir-birini ayblashlari umumiy jarayonga salbiy ta’sir ko‘rsatdi. Ayniqsa, saylovda ishtirok etgan mamlakatdagi ikki siyosiy yetakchilar - A.Abdulla va A.G‘. Ahmadzoyning rasmiy natijalar e’lon qilinmasdan turib saylovda g‘olib chiqqanliklari xususida ishonch bilan ma’lum qilishlari va buning oqibatida yuzaga kelgan bahsli vaziyat AQSH yetakchiligida muvofiqlashtirilishi122 alohida e’tibomi talab qiladi. Afg‘onistondagi demokratik jarayonlaming kechishida o‘z mas’uliyatini anglagan AQSH ikki nomzod o‘rtasida yuzaga kelgan bahsni hal etishda muhim rol o‘ynadi va muzokaralar natijasida ikkala tomon hokimiyatni bo‘lishish to‘g‘risida o‘ziga xos kelishuv/ Download 184 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|