A. N. Sam adov I f. n., dotsent

Baholash m e’yori uslubi
3.3-jadval
Baholash omillari
Baholash
m e’yori
(-2 ; - 1 ;
0 ; + l ; 2 )
1. Tovarni ishlab chiqish sohasidagi omillar:
- turdosh tovarlarni ishlab chiqish tajribalari;
- boshqa g ‘oyalarni ishlab chiqishga jalb qilish;
- raqobatchilardan ustunlik qilish, imitatsiyadan himoya qilish
2. B o‘lajak ishlab chiqarish ta ’minoti sohasidagi omillar: 
- y a n g i ishlab chiqarish kuchlari bozorlarining mashhurligi;
- ta ’m inotchilar bilan mavjud aloqalardan foydalanish;
- raqobatbardosh ta ’minotchilar soni;
- inqiroz sharoitlarida ta ’m inotchilar imkoniyatlari;
- ishlab chiqarish kuchlari bozorlarida narx barqarorligi
3. Tovar ishlab chiqarish sohasidagi omillar:
- mavjud ishchi kuchini jalb qilish imkoniyati;
- tovar ishlab chiqarish texnologiyasining atrof-muhitga ta ’sir 
k o ‘rsatish ehtimoli (shovqin, chang, namlik va hokazo);
- baxtsiz hodisalar xavfi;
- mavjud texnologiyani o'zgartirish qiyinchiliklari;
- mavjud uskunalarni mahsulotni qayta ishlashga moslashtirish 
imkoniyati;
- uskunalam ing zaxiradagi imkoniyatlari;
-u sk u n a la rn i ta’mirlash imkoniyatlari
4. Tovarni sotish sohasidagi omillar:
- mavjud savdo tashkilotlaridan foydalanish;
- iste’m olchilam ing xarid qilish qobiliyati;
- eksport imkoniyatlari
3.2. Y angilik kiritishning m uvaffaqiyati tahlili 
va ishlab chiqarish jarayoni
Y angi to va rn in g iqtisodiy ta h lili uni ishlab chiqish, bozorga olib 
chiqish va sotish bilan b o g ‘liq xarajatlar, shuningdek, zarur oborotga 
ega b o ‘lgan yangi tovarni ishlab chiqarish bilan asoslanuvchi tavak-
43

---

kalchilik va foydani baholash bilan bog‘liq. Buning uchun zararsiz- 
lik tahlili uslubi q o ‘llanib, u savdodan tushuvchi darom ad ishlab 
chiqarish xarajatlariga teng bo'luvchi ishlab chiqarilayotgan m ahsu­
lotlar minimal hajmini tavsiflovchi zararsizlik nuqtasini belgilashga 
im kon yaratadi (3.3-rasm).
Xarajatlar tushumi, 
mln so ‘m
Ishlab chiqarish hajmi, 
mahsulot birligi
3.3-rasm. Zararsizlikni tahlil qilish