A. N. Sam adov I f. n., dotsent

M ahalliy kanallar. 
Mahalliy kanallar o ‘z nomidan kelib chiqqan 
holda mahalliy guruhlarga xizmat ko'rsatadi. Axborotni kerakli 
paytda kerakli joyga kelganlar oladi.
Mahalliy kanallar bizni ommaviy sotuvlar emas (chunki buni 
hamma ham sotib ola olmaydi), balki tovarning qimmat ekanligi 
yoki maxsus vazifalarga y o ‘naltirilganligi (masalan. kolyaskalar 
faqat yosh bolali oilalarga - katta guruhga kerak, qimmat kolyas- 
kalami faqat yosh bolasi b o ig a n badavlat oila - kichik guruh xarid 
qila oladi) bilan qisqartirilgan sotuvlar qiziqtirgan holatda zarurdir. 
Bu holatda ommaviy kanallardan foydalanish - asossiz ravishda pul- 
ni ko‘kka sovurishdir.
Misol: ikkita zoologga qo‘riqxonadagi nosoroglami sanab chi­
qish topshirildi. Birinchi zoolog vijdonan bunga bir oy vaqt sarfladi. 
Ikkinchi zoolog esa oxirgi kun keldi va u ham sanab chiqdi. Va, ajab- 
lanarlisi, ularning natijalari bir xil chiqdi. Birinchi zoolog hayron 
bo‘lib ikkinchi zoologdan qanday qilib buning uddasidan chiqqan- 
ligini so‘radi. Ikkinchi zoolog: «Men shuni bilamanki, BARCHA 
yo‘lbarslar HAR KUNI aynan SHU YERDA suv ichadi, men ularni 
mana shu yerda sanab chiqdim», - deb javob berdi va ularning suv 
ichadigan joyini k o ‘rsatdi.
Xulosa qilib shuni aytish m um kinki, ularning yuradigan y o ‘lla- 
rini topib, bu y o ‘lda o ‘zining axboroti bilan bo ‘lish m umkin 
bo‘lgan bir paytda potensial m ijozlarni butun shahar bo'ylab izlash 
shartm ikan?
Bugungi kunda tug‘ruqxonadan chiqayotgan yosh onalarning 
ko‘pchiligi reklama bukletlari va bepul taglik namunalari, bolalar 
ozuqasi va go'daklar uchun kosmetika mahsulotlari to ‘plamini 
sovg‘a tariqasida olmoqda. Bolalar kosmetikasi markalari bilan tani- 
shuv ko ‘pincha aynan shunday boshlanmoqda. Bunday mahsulotlar 
ishlab chiqaruvchi firmalar, asosan, tovarlarni siljitishning shu usuli- 
dan foydalanadi. Albatta, ular to ‘g ‘ridan to ‘g ‘ri reklamasiz ish ba- 
jarmaydi, biroq eng katta samarani keng miqyosli televizion rekla-
143

---

ma emas, balki pediatrlar orqali (fikrlar yetakchilari orqali shaxsiy 
kanal), tug‘ruqxonalar orqali va yosh onalar uchun ixtisoslashgan 
nashrlar orqali siljitish yordam bermoqda.
Ikkita aniqlik kiritib o ‘tamiz:
«Suvloqlar» doimiy (bizdan doimo mustaqil) va maxsus tashkil 
qilingan (tematik ko‘rgazmalar, bayram va shoular, taqdimotlar, 
tematik m a’ruzalar va h.k.) b o iish i mumkin.
Oyoq bilan yurish, ko‘z (ko‘rish) va quloq (tinglash) bilan «yu- 
rish» mumkin.
Shunday ekan, mahalliy kanallar («suvloqlar») tabiiy (u yerga 
boriladi) va axborot (tinglanadi va ko‘riladi) turlarda b o iish i mum­
kin. ularni alohida ko‘rib chiqamiz.