A. X. Rasijlov, K. G. Baxadirov materialshunoslik va konstruksion

l 
...... [
5 i 
"1
-*1U
t
)
<-
- s
i4
►
 1 R-4'
—
4
y a —
( 1
) .
7 3
10.6-rasnu M etallami elektr 
yordamida payvandlashda 
qalinligiga ко ‘ra chetlarini 
tayyorlash: a-chetlari qayrilgan; 
b-chetlari keltirilmagan; 
d-chetlari V simon keltirilgan; 
e-chetlari Xsimon keltirilgan; 
f-chetlari U simon keltirilgan.
yorlamoq lozimligi 10.6-rasmda ko‘rsatilgan.
171

---

Shuni qayd etish joizki, barcha payvandlash ishlari maxsus 
xonada bajariladi. Odatda, kichik va o ‘rtacha o ‘lchamli buyumlarni 
payvandlash u qadar katta bo‘lmagan xonada (2500x2000x2100 mm 
li), tegishli moslamalar bilan jihozlangan, zarur elektr told keltirilgan, 
barcha xavfsizlik texnikasi talablari ko‘rilgan quruq va yorug‘ xonada 
olib borilmog‘i kerak. Bu xonada portlovchi moddalar, benzin, moyli 
idishlar va ishga xalaqit beradigan buyumlar bo‘lmasligi kerak. Ish 
jarayonida xona shamollatib turilmog‘i lozim (10.7-rasm).
Payvandchining asosiy ish asbobi elektrod tutqich, to ‘sqich va 
boshqalar bo‘ladi. Elektrod tutqichlar (prujinali, plastinkali, vintli) 
elektrodni yaxshi tutib, kontakt beruvchi bo‘lishi hamda elektrodni 
tez, qulay almashtirish imkonini beradigan, yengil va ishga qulay 
boMishi kerak. Payvandlashda ishchi metall uchqunlaridan, yoy 
ajratayotgan 
infraqizil 
va 
ultrabinafsha 
nurlardan 
saqlanish, 
bostirilayotgan chokni kuzatish uchun maxsus oynali to ‘sqich yoki 
shlem maskada, brezent korjoma va qo'lqopda ishlashi shart. Chok 
sirtida yopishgan shlakni tozalab turish uchun po‘lat simli cho‘tka, 
zubila bolg‘acha, chok o ‘lchamini kuzatib turishda andoza va o‘lchov 
asboblari bo‘lmog‘i lozim.