A yuldashev

3 -§ . O'zbekiston Respublikasida soliq tizimini qayta 
qurishning zarurligi
O 'zbekiston R espublikasining 1991-yil 15-fevralda qabul qilingan 
«K orxonalar, birlashm alar va tashkilotlam ing soliqlari to'g'risida» Q o- 
nuniga b inoan 1992-yildan boshlab yangi soliq tizim i jo riy etildi. Bu tizim i 
1991 -yildagiga qaraganda tubdan yangi tizim b o'ldi. R espublikam izda bi- 
rinchi m arta egri soliqlar kiritildi. 
*
1992-yilgacha korxona va tashkilotlam ing asosiy solig'i b o 'lm ish
oborot solig'i o 'm ig a q o'shilgan qiym at solig'i, foydadan ajratm a to 'lo v i 
o 'm ig a yalpi d aro m ad d an darom ad solig'i 
va yangidan R espublikadan 
tashqariga chiqarib sotiladigan tovarlarga soliq, cheklangan tovarlarga aksiz 
solig'i va m o l-m u lk soliqlari joriy etildi.
O 'zbekiston soliq tizim ini o'zgartirishning zaruriyati quyidagilardan 
kelib ch iq q an edi.
Birinchidan. Bozor iqtisodiyotining obyektiv qonunlaridan. B ozor iq­
tisodiyoti erkin va huquqiy m unosabatlam i, har kim to m o n id an qonunsiz 
aralashishini yoqtirm aydigan m unosabatlam i talab etadi. llgari iqtiso- 
diyotni b u y ru q -m a ’m uriyatchilik asosida boshqarishda daviat o 'zin in g va
14

---

boshqa m ulk shaklidagi k o rx o n a la m in g darom adlari istagancha qayta 
taqsim lar edi. Budjet darom adlari xilm a-xil to 'lo v la r 
va 
ajratm alardan 
tashkil to p a r edi. U lam in g stavkalarini davlat xohlaganicha o 'zg a rtira r va 
m arkazlashgan fondga olib q o 'y a r e d i.
B ozor iqtisodiyoti sharoitida d a v la t bilan turli m ulk shaklidagi kor­
xona, birlashm a va tashkilotlar, a h o li o'rtasidagi m unosabatlar faqat qo n u - 
niy, huquqiy dem okratik asosga o 'ta d i.
Bu m unosabatlar q o n u n ch iq aru v ch i organ tasdiqlab bergan soliqlar 
orqali am alga oshiriladi.