Abdulla qodiriy nomidagi jizzax

Maqsadsiz samarali esda olib qolishning shartlari: kuchli ahamiyatli 
tabiiy seskantiruvchilar; yuqori yo‘nalishli faoliyatni yuzaga keltiruvchilar 
(harakt jarayonini to‘xtatish yoki tiklash, hodisaning noodatiyligi); ushbu 
odam uchun ahamiyatga ega bo‘lgan seskantiruvchilar (kasbiy ahamiyatga 
ega bo‘lgan jismlar); alohida emotsional tusga ega bo‘lgan seskantiruvchilar; 
ushbu inson ehtiyojlariga kuchliroq bog‘langanlari; faol harakat ob’ekti bo‘lib 
hisoblanganlari 
Samarali ixtiyoriy esda olib qolishning shartlariga materialning 
ahamiyatliligi va mohiyatini anglash; uning tuzilishi, tarkibiy qism va 
elementlari o‘rtasida o‘zaro mantiqiy bog‘liqlikni aniqlash; so‘z-matnli 
materialda reja, ayanch so‘zlarni belgilash, materialni chizma, jadval 
ko‘rinishida taqdim etish; materialning mazmundorligi va hammabopligi, 
uning inson yo‘nalishi va shaxsiy tajribasi bilan solishtirilishi; materialning 
hissiyotli-estetik boyitilganligi; ushbu materialning ma’lum sharoitlarda 
eslashning zarurligiga moyillik; ushbu materialning amaliyotda qo‘llash 
imkoniyati; materialning ahamiyatga ega bo‘lgan maqsadlarga erishish, 
masalalarni hal etish vositasi, faol aqliy faoliyatning ob’ekti sifatida namoyon 
bo‘lishi. 
Xotiraning ma’lum samaralari aniqlangan. Agar tekshiriluvchiga 10ta 
bo‘g‘inli qator berilsa, birinchi va oxirgi bo‘g‘inlar oson esda qoladi, 
o‘rtadagilari esa unchalik esda qolmaydi, – bu «chegara samarasi». B.V. 
Zeygarnik samarasi – tekshiriluvchilarga vazifalarni bajarish taklif etilib, 
ularga bir xillarini oxirigacha echishga imkon berilsa, boshqalari yakuniga 
etkazilmasa, oqibatda tekshiruvdagilar tugallanmagan vazifalarni to‘liq 
echilgan vazifalarga qaraganda 2 marta ko‘proq eslay oladilar.
Xotiraning navbatdagi jarayoni – yodda saqlab qolish. Bu idrok qiingan 
ma’lumotni ma’lum muddatgacha esda saqlab qolishdan iborat bo‘lgan xotira 
jarayoni. Esda saqlab qolish xotira jarani sifatida o‘zining qonuniyatlariga 
ega. Masalan, esda saqlab qolishning dinamik va statik bo‘lishi aniqlangan.