“абу райҳон беруний” Тўрт парда, беш кўринишли т а р и Х и й д р а м а

Аълам: - Ер япалоқ! Бу ҳақиқат ҳаммамизга аёндир. 
Беруний:- (киноя билан) Ер хукизнинг шоҳидаю ҳўкиз балиқ устида... 
Аълам: -Худди шундай! Бундан кулманг! Бу қуръонда айтилган! 
Ибн Сино:- (киноя билан) Ҳа, тақсирлар, бу соҳада қийин сизга бас келиш. 
Беруний:- Ер юмалоқгина эмас, ер ҳаракат қилади. Қуёш эмас, аслида ер 
айланади... 
Аълам: - Ё тавба! 
Суҳайлий:-Ундай бўлса ер устида турган барча жисмлар ҳар томонга 
сочилишиб кетмайдими? 
Беруний:- Йўқ, тақсир. Чунки бутун жисмларни, худди оҳанрабодек, 
ер ўзига тортиб турар. 
Шайхулислом:- Бу гапингиз афсона! 
Беруний:-Кўкка қаранг, Ой-у, қуёш, сайёралар, собитлар нега фақат бир 
томонга қараб айланишади? Эҳтимол ер айланар-у улар бари тек турар... 
Аълам: - Ё алҳазар! 
Шайхулислом:- Абу Райҳон, уйлаб кўринг, тавба денг! 
Беруний:- Арастунинг таълимоти ўйлантирар одамни. Бир қудрат бор 
ҳаракатга келтирувчи оламни. Аммо олам абадийдир, дейди доно Арасту. 
Улуғ олим Форобий ҳам бу фикрга қўшилган... 
Шайхулислом:- Сиз-чи? 
Беруний:- Биз ҳам қўшиламиз. 
Шайхулислом:- Катта хато қиласиз. 
Беруний:-Хато қилсак тангри бизни кечирар деб ўйлайман. 
Аълам: - Еру кўкни парвардигор етти кунда яратган. Дунё асли бебакодир, 
охирзамон бўлганда, кунпаякун бўлур олам, нишон қолмас дунёдан! 
Беруний:- (киноя билан) Унга ҳали анча вақт бор, ҳозир тирик эканмиз, 
бу дунёнинг тақдирини ўйлашимиз керакдир. 
Шайхулислом:- Банда ожиз бу дунёнинг тақдирини ўйлашдан. Парвардигор 
ўзи ўйлар. Ҳамма нарса худодан! 
Беруний:- Ундай бўлса нега тангри ақл берди инсонга? Нима учун қулоқ 
берди? Нима учун кўз берди? Нима учун идрок берди? Сезги берди? Ҳис 
берди? Булар нега керак эди ишламаса инсонга? 
Шайхулислом:- Парвардигор ўзи билур. 
Беруний:-Йўқ, тақсирим, инсонлар атрофини қуршаб олган бу сеҳргар 
оламнинг овозига қулоқ солиб, уни кўриб кўз билан,ақл билан идрок этиб, 
сезиб сезги, ҳис билан, англамоқни истайдилар ҳақиқатни, дунёни!