Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti «bosim ostida payvandlash»

13.2. Katakli panellarni payvandlash 
 
Korroziyabardosh 
po‘latlar 
va 
titan 
qotishmalaridan 
payvandlab yasalgan yaxlit katakli panellarning solishtirma 
mustahkamligi yuqori, og‘irligi kam bikrligi katta bo‘ladi.
Ular ikkita qoplama list (1) va kvadrat shaklidagi katakli 
to‘ldirgich (2) dan tashkil topadi. To‘ldirgich 0,05–0,1 qalinliklagi 
nova folga tasmlaridan hosil qilinadi. Tasmalarning chetlari 0,3–

---

78
0,8 mm qalinlikdagi qoplamalarga payvandlash uchun oldindan 
ikki tomonidan qayirib qo‘yiladi. 
9.2-rasm. Katakli panelik nuqtali payvandlash:
a – tayyor panel; b – kattak to‘ldirgichni qoplama listlar bilan 
payvandlash; d – katak to‘ldirgichning yarimnovalarini o‘zaro payvandlash. 
Panellar maxsus qurilmada yig‘iladi va payvandlanadi. Bu 
qurilma ikki tomonlama va ko‘p nuqtali bir tomonlama 
payvandlash mashinalaridan iborat. Qoplama listlar (1) yotiq 
holatda, bir-biridan to‘ldirgich tasmasi (2) eniga teng oraliqqa 
joylashtiriladi. Tasma tok o‘tkazadigan yoyuvchi taroq (3) ga 
qo‘yiladi, taroqning shakli va o‘lchamlari tasmaning kataklariga 
mos keladi. Bunda qistirmaning arrasimon chiqiqlarini tasmaning 
bukilgan chetlari bekitib turishi kerak. Qistirma pona (4) 
yordamida yoyilib, qoplamalar orasiga qoplamaga avval 
payvandlangan tasmaga tekkuncha kirgiziladi. Bukilgan chetlar bir 
yo‘la ikkita qoplamaga nuqtali payvandlanadi (tasma bo‘ylab 
roliklar (5) ni g‘ildiratish orqali). Nuqtalar qistirmaning chiylari 
bo‘lgan joylarda shakllanadi. Tasma payvandlab bo‘lingandan 
keyin qistirma siqib, olib tashlanadi. Uning o‘rniga elektrodlar (6) 
o‘rnatilgan ko‘p elektrodli kallak kirgiziladi va to‘ldirgich 
tasmalari 1,5–2,5 mm qadam bilan (oraliqda) ko‘p nuqtali bir 
tomonlama payvandlash usulida butun balandligi bo‘yicha bir-
biriga payvandlanadi. Keyin kallak chiqarib olinib, panel yotiq 
holatda yarimkatak kattaligida siljitiladi va sikl kerakli uzunlikdagi 

---

79
panel hosil bo‘lgunga qadar qaytariladi. Payvandlab yasaladigan 
kattakli (uyali) panellar kavsharlab yasalishidan yengilroq va 
ishlab chiqarishdagi mehnat sarfi kamroq bo‘ladi.