Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti «bosim ostida payvandlash»

10.1-rasm. Nuqtali payvandlash mashinasi. 
10.2-rasm. Relyefli payvandlash mashinasi. 

---

91
 
Chokli payvandlash mashinalari. Mashina korpusi (1) ichida
payvandlash transformatori (3) va elektr yuritma (2) li roliklarni 
aylantirish mexanizmi joylashgan (10.3-rasm).
10.3-rasm. Chokli payvandlash mashinasi. 
Aylanuvchi roliklar (7) korinishidagi elektrodlar tok 
keltiruvchi tizimlar bilak birgalikda yukorigi (8) va pastki (6) rolik 
kallaklarini hosil qiladi.
Yuqorigi rolik pnevmoyuritma (10) li siqish mexanizmidan 
polzun (9) bilan birga harkatlanadi. Payvandlash konturining tok 
keltiruvchi va elektr kuch qismlari (konsollar, kronshteyn (5) va 
b.) nuqtali payvandlash mashinasidagidan boshqacha ishlangan.
Tashqaridan sovitish bilan payvandlashda suvni to‘kish uchun 
tog‘ora (4) dan foydalaniladi. Zamonaviy chokli payvandlash 
mashinalarida gardishlarning ko‘ndalang va bo‘ylama choklarini 
payvandlash uchun yuqorigi va pastki roliklarni osongina sozlash 
nazarda tutilgan.
Ammo 
faqatgina 
ko‘ndalang 
yoki bo‘ylama choklar 
payvandlashga mo‘ljallangan mashinalar ham ishlab chiqariladi. 

---

92
MШ–3201 bir fazali uzgaruvchan tok mashinalar va tok 
ikkilamchi konturida tug‘rilanadigan MШВ–1202, MШВ–1601, 
MШВ–4002, MШВ–8001, MШВ–12001 mashinalari eng ko‘p 
qo‘llaniladi. 
Uchma-uch 
payvandlash 
mashinalari. 
Uchma-uch 
payvandlash mashinasi quyidagi asosiy uzel va apparatlardan 
tashkil topadi (15.4-rasm): stanina (8), qo‘zgalmas (11) va 
harakatlanuvchi (4) plitalar (7), harakatlanuvchi plita suriladigan 
yo‘naltiruvchilar (6), uzatish yuritmasi (5), qisuvchi (1), (2) hamda 
tirak qurilmalar. Stanina ichiga bosqichlarni almashlab ulagichi 
bo‘lgan payvandlash transformatori (9) o‘rnatilgan. Transformator 
ikkilamchi kontur (10) vositasida mashina jag‘lari (3) bilan 
bog‘langan. Bu jag‘lar mashinaning plitalari va qisuvchi 
qurilmalarga o‘rnatilgan. Mashina korpusi ichiga payvandlash 
transformatorini ulash va mashina ishini boshqarish uchun 
apparatlar (7) joylangan.