Adabiy tur, termin, tahrir va muharrirlik

ко 'chada ham bayram bo 'lajak. Skolko Ьы ne к о т ы volka, vsyo 
ravno v les smotrit - Bo ‘rini har qancha parvarish qilma, о ‘rmonni 
ко 'zlaydi. Durnaya golava nogam pokoy ne dast - Ahmoq kalla 
oyoqqa tinim bermaydi va h.).
25-§. Hozirgi o ‘zbek adabiy nutqiga, ayniqsa, iqtisodiy, 
ijtimoiy, ijtimoiy-siyosiy sohaga oid yangi so‘zlar kirib kelmoqda. 
Bu tabiiy hoi. Chunki bozor iqtisodiyotiga o'tish, bir tomondan, 
axborot globallashuvi ikkinchi tomondan buni taqozo etmoqda.
26-§. T a’lim sohasida esa o ‘rta maxsus va oliy ta ’limdagi 
o ‘zgarishlar adabiy nutq rivojiga o ‘z ta ’sirini o4kazm oqda. Liisev,
85

---

kollej, ikki bosqichli oliy ta ’lim - har biri adabiy nutqga yangidan 
yangi termin (so‘z)lar kirib kelishiga sabab bo‘lmoqda.
27-§. 0 ‘zbekistonning dunyodagi turli 
davlatlar bilan 
diplomatiya, savdo, madaniy, ilmiy, texnikaviy va boshqa 
sohalardagi aloqalari rivojlanib borgani sari adabiy nutq 
leksikasiga yangi atama va terminlar kirib kelaveradi. Ular orasida, 
hatto o ‘zga tilning o ‘z yasovchi qo‘shimchasi yordamida yasalgan 
so'zlar ham bor va ular to ‘liq o'zlashm oqda (mas.: jurnalist, 
operator, mashinist, investor, brifing, kofe brek va h.).
28-§. Chet tillarga xos shakllar yoki aslicha, yoki tarjimada 
o ‘zbek adabiy nutqiga o ‘zlashmoqda, shuningdek, so f o ‘z tilimizda 
yasalmoqda. Mas.: BMT (OON), NATO, YUNESKO, GFR, MRB 
(markaziy razvedka boshqannasi), 0 ‘zMAA - 0 ‘zbekiston 
matbuot va axborot agentligi, 0 ‘zME - 0 ‘zbekiston Milliy 
ensiklopediyasi, 0 ‘zMU - 0 ‘zbekiston Milliy universiteti 
0 0 ‘MTV - Oliy va o ‘rta maxsus ta ’lim vazirligi.
29-§. Chet so‘zlarning 
kirib kelishi adabiy nutqga xos 
boMmagan talaffuz m e’yorlarini yuzaga keltiradi. M a’lumki, 
qadimgi turkiy va o ‘zbek adabiy nutqida so‘z boshida, ayrim 
hollarda so‘z oxirida undosh tovushlar qator kelmasdi. Lekin chet 
so ‘zlarni aynan o ‘zlashtirish ana shunday talaffiizga olib keldi: