Adabiy tur, termin, tahrir va muharrirlik

Funksional uslubiyat m ohiyati
17-§. Funksional uslubiyat adabiy nutq k o iin ish lari (turlari)ni, 
ularning shakllanish tamoyillari hamda sabablarini, shuningdek, 
har bir nutq ko‘rinishiga oid matnda foydalanilgan til birligining 
ichki bogianishini, adabiy nutq ko‘rinishlarining tabaqalanishini 
va ularning muayyan adabiy nutqda q o ilan ish qonuniyatlarini 
o ig a n ad i va o ‘rgatadi.
18-§. Quyidagilar adabiy nutqning funksiyaviy k o iin ish lari 
hisoblanadi:
-ilm iy ta ’rifni yozma bayon etish;
- ilmiy m aiu m o tni yozma bayon etish;
-qonunni yozma tuzish;
-qandaydir shartnomani yozma tuzish;
-siyosiy g'oyani yozma tarzda aniq, tushunarli bayon etish; 
-y ig ilish d a nutq so‘zlash;
-parlamentda matn asosida nutq so'zlash;
-sudda chiqish qilish.
105

---

Yuqoridagi nutq ko'rinishlarini yaratishda bayon qilish uchun 
samarali, mos, eng ta ’sirchan til vositalari tanlanadi, maxsus y o ‘sin 
mashq qilinadi, ularni q o ila sh usuli takomillashtiriladi.
19-§. Adabiy nutqdagi funksional uslublardan yana biri 
rasmiy-ish yuritish 
uslubidir. U ijtimoiy maqsadlarga, nutqiy 
muloqot vazifasiga va muloqot shart-sharoitga m o'ljallangan 
bo'ladi. Mazkur nutq uslubi ana shu doirada sayqallanadi, 
takomillashadi. M a’lumki, ish yuritish ijtimoiy hayotning barcha 
sohalarida, sanoat ishlab chiqarishi, qishloq xo‘jaligi, hukumat, 
davlat idoralarida, madaniy, harbiy, diplomatik, turli jamoatchilik, 
partiya, tashkilotlarda, uyushmalar, fond va b.larda olib boriladi. 
Demak, mazkur uslub tarkibi o ‘z ichida yana turlanadi va har bir 
bayonda 
umumiy 
jihatlar 
bilan 
so‘z 
tanlash 
sintaktik 
konstruksiyalar tuzishda o ‘ziga xoslikka ega, bu vazifa, faoliyat 
bilan bog‘liq.
20-§. Rasmiy-ish yuritish uslubi qonunchilik, ish yuritish 
(ishga aloqador yozishmalar), huquqiy munosabatlarda amal qiladi, 
shu 
sohalarda o ‘z 
ifodasini 
topadi, 
xabar (informatsiya) 
yetkazishga xizmat qiladi.
21-§. Rasmiy-ish yuritish uslubi, aytish mumkinki, aqidaviy 
tavsifga 
ega. 
Qonun, 
qonunchilik 
hujjatlarning 
bayoni, 
davlatlararo shartnoma matnlari, yuridik term inlar - asarlar 
mobaynida shakllangan: aybdor, aybsiz, d a ’vo, elchi, yorliq,