Adabiy tur, termin, tahrir va muharrirlik


dumbul, qovoq, о ‘ligingga kuyay, so ‘tak, turshak, qovun, xumpar


Download 6.03 Mb.
Pdf ko'rish
bet48/107
Sana02.11.2023
Hajmi6.03 Mb.
#1740289
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   107
Bog'liq
Z. Toxirov - Adabiy tur, termin, tahrir va muharrirlik mahorati

dumbul, qovoq, о ‘ligingga kuyay, so ‘tak, turshak, qovun, xumpar, 
dayus, dardisar, stukach, karochisi, qashqatayoq va h.
Oddiy so'zlashuv nutqi nutq birliklarini ekspressiv tavsifiga 
k o‘ra quyidagi guruhlarga ajraladi: xolis so'zlashuv nutqi (tarafsiz
- oddiy); takallufsiz nutq; sodda - so'zlashuv nutqi.
28-§. Xolis (tarafsiz) so'zlashuv nutqi quyidagi tavsiflarga ega:
107


-m a'n o ta ’kid etiladigan konstruksiya tuzuvchi so‘zlardan 
tashkil 
topadi (ichim achishib ketvotti - qornim ochdi, 
bo 'shangina, ya g ‘ir, sovuqqina va h.);
-k o ‘rsatish olinoshili konstruksiyalar (mana mashi mani 
kulbarn);
-bayon tainoyiliga k o ‘ra birikmalar juftlashadi (tur bor, choy 
opke);
-q o ‘shimcha konstruksiyali (yonimda qo'shnim boridi, man 
uni yonida ketvotuvdim);
-ism lam ing xonaki ifoda ctilishi (Olim +toy, kelin+poshsha); 
-ism lar qisqartirib ifoda etiladi (Dilmurod - Dimot, Umida -
Umi, Baxtiyor - Baxti, B ahodir- Boho va h.).
Takallufsiz nutqga nihoyatda tortinmaslik, fikr, hissiyotni 
“yalang'och” 
ifoda 
etish, 
suhbatdosh 
bilan 
ochiqchasiga 
rnunosabatda boMish, suhbat mazmuniga mutlaqo tanlanmaslik 
xos. Takallufsiz nutq ikki xil: do'stona va dag‘al bo‘ladi.
Do'stona, takalluqsiz nutqqa ikki tomonning bir-birlariga 
tashlayotgan luqmalarining hissiy-m a’noviy bo‘yoq ijobiyligi, 
baho samimiyligi xosdir. 
Quyidagilar ana shunday nutq 
ko‘rinishlari hisoblanadi:
-his-hayaj'onning yuqoriligi (Voy, nega bunaqa deysiz? 
Qo 'iimdan nimayam kelardi?);
-takror fe’lli (kutdik, kutdik, ко ‘zimiz to ‘rt bo 'lib kutdik); 
-m a'no bo‘yog‘i yuqori fe’lli (ming'illama, vaqillama 

Download 6.03 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   107




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling