Adabiyot 6 (Turkm). indd

Dessanyň gysgaça mazmuny. Garagalpak halky agzy-
bir hem abadan durmuşda ýaşaýan eken. Sarkop galasynyň 
hökümdary Allaýaryň gyzy Gülaýym kakasyndan Miweli 
atly ýeri peşgeş alýar. Bu ýerde Gülaýym gyz hem-de onuň 
kenizleri üçin demir diwarly, polat bilen çoýundan edilen 
derwezeli gala gurup berýärler. Gülaýym gyz bilen kyrk 
keniz galada diňe bir ýaşamak bilen çäklenmän, eýsem, 
olar harby tälimleri geçip, batyr esgerler – Watany goraýjy-
lar bolmaga taýynlanýarlar. Basym galmyklar Sarkop gala-
syna çozup, Gülaýym gyzyň kakasyny öldürýärler. Galmyk 
hany Surtaýşa garagalpaklary tozdurýar, obalaryny talaýar. 
Sarkoplylaryň oglanlaryny gul, gyzlaryny gyrnak edip 
äkidýär. 
Şu ýerde Gülaýym gyzyň öz kyrk kenizi bilen öwrenen 
harby tälimleriniň peýdasy degýär. Olar eden zalymlyklary 
üçin galmyk hany Surtaýşadan ar almagyň we sarkoplylary 
ýesirlikden halas etmegiň ugruna çykýarlar. Gülaýym gyzyň 
ýolbaşçylygynda gaýrata galan kyrk gyz galmyk hanlary 
Surtaýşany we Garkoşygy ýeňip, tozdurylan il-güni üçin ar 
alýarlar, watandaşlaryny ýesirlikden halas edýärler. Bu işde 
olara Gülaýym gyza çyn ýürekden aşyk bolan horezmli päl-
wan Arslan yhlas bilen kömek edýär. Ýöne Gülaýym gyz 
bilen kenizleriniň hem-de Arslanyň görkezen gahrymançy-
lyklary diňe şunuň bilen tamamlanmaýar…
Eser dört bölüme bölünip berlipdir. Mekdepde okamak 
hem öwrenmek üçin hödürlenýän bölümde Gülaýymyň 
ýolbaş çylygyndaky kyrk gyz awa gidende, galmyk hany 
Surtaýşanyň garagalpaklaryň üstüne çozuşy, Allaýar hanyň 
söweşde ölşi, Gülaýymyň alty sany erkek doganynyň 
namartlyk edip gaçyp ýörşi, Surtaýşanyň halky talaýşy we 
ogul – olja, gyz – ýesir edip sürüp gidişi, adamlaryň mer-
dana kyrk gyzdan kömek tamakin bolşy hakynda söhbet 
açylýar. 
13 – Edebiýat, 6-njy synp

---

194