Adabiyotlar rshyxati


Download 0.73 Mb.
bet39/93
Sana21.04.2023
Hajmi0.73 Mb.
#1369888
TuriСеминар
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   93
Bog'liq
umum.psix

Мунозарали савол. Диыыатнинг бузилиши нималарга олиб келади?


Эслаб ыолинг! Диыыатнинг салбий жиъатларидан бири паришонхотирликдир. Паришонхотирлик диыыатни узоы ваыт давомида жадал бир нарсага ыаратишга лаёыатсизликда, диыыатнинг осонгина ва тез-тез бщлиниб туришида намоён бщлиши мумкин. Паришонхотирликнинг бу кщриниши кщпинча иш ыобилиятини сусайиб кетишини ва хулы-атвордаги уюшмаганликнинг сабабларидан бири ъисобланади.
Паришонхотирлик сабаблари ъар хилдир. Паришонхотирлик шахснинг барыарор хислати сифатида ихтиёрий диыыатнинг сустлиги кщрсатгичи ъисобланади ва нотщьри тарбия натижаси (боланинг эркалатиб юборилиши, жазоланмасдан ыолиши, таассуротларнинг ъар хиллигига одатланиш ва бошыалар) бщлиши мумкин. Бу хилдаги паришонхотирликка ыарши, аввало шахсда иродали фазилатларни шакллантириш йщли билан кураш олиб бориш керак. Доимий паришонхотирликни бола саломатлигининг яхши эмаслиги, нерв системасининг умуман бузилганлиги билан изохлаш мумкин. Паришонхотирлик хаддан ташыари, хиссий хаяжонланиш ёхуд чарчаш оыибати сифатида ыисыа муддатли бщлиши ъам мумкин. Сщнгги ъолатда у кщпинча щыиш куни ва хафтасининг охирида намоён бщлади. Педагогик иш тажрибасида диыыатни тарбиялаш маысадида паришонхотирликнинг барча сабаблари ва хусусиятлари инобатга олиниши шарт.
Ыачонки, киши ишга берилиб кетиб, щз щй-хаёли, кечинмалари билан бщлиб, машьул бщлган ишидан бошыа ъеч нарсани кщрмаётган ва эшитмаган холларда ъам «паришонхотирлик» ъаыида сщз юритилади. У масалан, теварак атрофдагиларга эътибор бермайди. Щзига ыаратилган саволларга парво ыилмайди. Бундай «паришонхотирлик» диыыатнинг ёрыин ифодаланган холдаги танланганлигидан, унинг бехат жамланганлиги ва жадаллигидан ъосил бщлади. Диыыатнинг энг кщп даражада жамланганлиги юыорида ыайд этиб щтилганидек, фаолиятда муваффаыыият ыозонишнинг энг муъим шарти бщлиб ъисобланади, лекин диыыатнинг фаыат бир объектга ыаратилганлиги унинг таысимланиши ва кщчирилишида ыийинчиликлар туьдириши мумкин. Бу хилдаги паришонхотирлик кундалик ъаётда учраб туради.
Мактаб ъаётида паришонхотирлик «ыоидага сиьмайдиган» деб аталмиш хатоларда, дарс пайтида щыувчида тегишли мактаб анжомлари йщылигининг маълум бщлишида ва шу каби бошыа холларда намоён бщлади. Боларда айниыса кичик ёшдаги болаларда паришонхотирлик жуда кщп учрайди.
Диыыатнинг паришонхотирликдан ташыари бошыа хилдаги бузилишлари ъам борлиги эътироф этилади. Диыыатнинг хаддан зиёд ъаракатчанлиги, бир объектдан ва фаолият туридан бошыаларига доимий равишда щтиб туриш ёки аксинча, ъаракатсизлиги, диыыатнинг суст ъаракат ыилиши, унинг тор доирадаги тасаввурлар ва фикрларга паталогик тарзда ыайд этилиши шулар жумласига киради. Диыыатнинг бу хилдаги бузилишлари миянинг баъзи бир органик касалликлари, энг аввало унинг пешона ыисмидаги касалликлари юз берган пайтларда кузатилади.
Диыыатнинг фазилатлари билан бир ыаторда унинг бузилиши ва нуысонлари бщлиши мумкинлигини психологик жиъатдан асосланган тарзда ъисобга олиш диыыатни щзида акс эттирадиган билиш жараёнларини тадыиы этишнинг зарур шартидир.


Саволлар
1. Диыыат ва унинг инсон ъаётидаги роли.
2. Диыыатнинг объекти.
3. Диыыатнинг физиологик асоси.
4. Ихтиёрсиз диыыат.
5. Ихтиёрий диыыат.
6. Диыыатнинг барыарорлиги.
7. Диыыатнинг бщлиниши.
8. Диыыатнинг кщчиши.
9. Паришонхотирлик.
10. Диыыатнинг ривожланиши.


Адабиётлар
1. Ьозиев Э. Психология. Т. Щыитувчи. 1994.
2. Петровский А.В. Умумий психология. Т. Щыитувчи. 1992 й.
3. Каримова В. «Психология» Т. 2002 й.
4. Немов. Р.С. «Психология» М. 1999 й.
5. Рубинштейн. С.Л. Основый общей психологии М. 1998 й.

Download 0.73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   93




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling