Agrobiotexnologiya fanidan laboratoriya ishlarini bajarish uchun

 
30-LABORATORIYA ISHI 
NOAN’ANAVIY SABZAVOTLAR, URU‘LIK MISELIYLISINI 
YETISHTIRISH TEXNOLOGIYASI. 
Kerakli jihozlar: mikroskop, buyum va qoplag‘ich oynachalar, bakreriologik 
sirtmoq, petri likopchasi, 40%li formalin, 96% li etanol, bo‘yoqlar, lyugol eritmasi, 
glyukozaning 10% li eritmasi, kolbalar rezina probkalar bilan, zamburug‘ miseliyli yoki 
sporasi. 
Zamburug‘ mikromisetlar eukoriot organizmlarning kata gruooasini o‘z ichiga 
oladi. Eng soda zamburug‘larning vegetative tanasi qobiqsiz bitta hujayradan iborat 

---

bo‘ladi. Miseliyli turlarining ko’pchiligida bu hujayra shoxlanuvchi ingichka ipchalar 
gifalar chigalidan iborat bo‘lib, miseliy hosil qiladi. 
Mog’or zamburug‘lari xlorofilsiz mikroorganizmlardir. shuning uchun ular faqat 
organic birikmalar uglerodidan foydalani oziqlanadi, ya’ni ular geterotroflardir. Aerob 
zamburug‘lar turli substratlar yuzasidan, faqat kislorod mavjudligida yashaydi. 
hujayralarida differensuyalangan yadrosi bor. Mog‘or zamburug‘lari ozuq muhitiga 
talabchan emas, ya’ni muhit tanlamaydi, past temperaturaga yaxshi chidaydi, 
muzlatgich kameralarda ham yashab, ko‘paya oladi. Ular orasida saprofitlar ham, 
parazitlar 
ham 
uchraydi. 
zamburug‘lar 
olti 
sinfga 
bo‘linadi: 
xitridiylar 
(chytridiomycetes), oomisetlar (oomycetes), zigomisetlar (zygomycetes) – bular tuba 
zamburug’ar; askomisetlar (ascjmycetes), bazidiomisetlar (bazidiomycetes) va 
deyteromisetlar takomillashmagan zamburug‘lardir. (deuteromycetes, fungi imperfecti) 
dir; bular yuksak zamburug‘lardir. 
Petri likopchasidagi quyuq oziq muhitiga zamburug‘ miseliysi yoki sporasi 
(konidoyasi) shtrix usulda yoki sanchib ekiladi. 15-25 kun davomida har 2-3 kunda ko‘z 
bilan chamalab kuzatib boriladi. Har gal kuzatilganda: koloniyaning o‘lchami (yirik-
maydaligi), shakli, zich yoki siyrakligi, tashqi chetinining tuzilishi, o‘rtasinig tuzilishi, 
o‘rtasining tuzlishi yuzasi, koliniyalarning, miseliyning va ko‘paytirish organlarining 
rangi, substratning va koloniya tubining rangi, tomchi suyuqlik ajralishi aniqlanadi. 
miseliy hosil qiluvchi zamburug‘lar quyuq muhitda yumaloq yoki yuzada keng 
tarqalgan, substrat ichiga o‘sib kirmaydigan, pahmoq, ipsimon, o‘rgimchak to‘rsimon, 
paxtaga o‘xshagan yoki uni koloniyalat hosil qiladi. ko‘pchilik turlarining vegetativ 
miseliysi bo‘yalmagan. faqat meva hosil qiluvchi miseliysi pigmentli bo’ladi. Shuning 
uchun yosh koloniyalar oq yoki och kulrang bo‘ladi. Meva hosil qiluvchi organlari 
rivojlana borgan sari koloniyalar sariq, pushti, qizil, yashil, qora va hakozo rangga 
kiradi. 
Shundan keyin bakteriyaning miseliysi va ko‘payish organlari mikroskopda 
o‘rganiladi. bunda stereoskopik yoki oddiy mikroskopda o‘rganish va koloniyalrning 
bevosita petri likopchasining o‘zidan ko’rish mumkin. mikroskopda 80-200 marta 
kattalshtirib qarab, ochiq miseliylar borligi, ularning xarakteri, xlamidosporalar va 
sklerosiylar hosil bo‘lishi, sporangiyaband va konidiyabandlarning, boshchalari 
sporalari va konidiyalarning joylashuvi aniqlanadi. Koloniyaning cheti, pigmentlangan 
va bo‘lmagan qismlari chegarasi va o‘rta kuzatiladi.