Agrotexnologiyalar instituti elektr energiyasi va nasos stansiyalaridan foydalanish kafedrasi

Shovqin. 
Shamol energetik qurilmalar ikki turidagi shovqinlarni chiqaradi: 
- mexanik shovqin (mexanik va elektr qismlar ishidan shovqin); 
- aerodinamik shovqin (shamol oqim bilan qurilmadagi kurakchalarning о‘zaro 
ta’siridan shovqin, SHEQning minora yonidan kurakchalar о‘tayotganda kuchayadi). 

---

74 
1- 
kurakchalar; 
2- 
kurakchaning urilish 
burchakni о‘zgartirish tizimi; 
3-rotor qopqog‘i; 
4- 
transsmisiya; 
5- 
tormozlash tizimi; 
6- 
shamol tezlikni va ynalishni 
kо‘zatish tizimi (anemometr); 
7-elektr generator; 
8- 
gondola (qayq); 
9- 
burish mexanizm; 
10-zinapoya; 
11- 
minora, machta; 
12- 
kuch kontaktlarni va 
boshqarish zanjirlarni qо‘shish 
kuch shkafi; 
3-poydevor 
10.5-Rasm SHEQning tuzilish sxemasi 
10.1-Jadval 
Shovqin manbai 
Shovqin darajasi, dB 
Odamning eshitish og‘riqqa bо‘sag‘asi (chegarasi) 
120 
250 m masofada reaktiv dvigatel turbinadan shovqin 
105 
7 m masofada mexanik (otboyniy) bolg‘adan shovqin 
95 
100 m masofada 48 km/soat tezlikda harakatlanuvchi 
yuk mashinadan shovqin 
65 
Idora (ofis) dagi shovqin 
60 
64 km/soat tezlikda harakatlanuvchi yengil 
mashinadan shovqin 
55 
350 m masofada shamol generatordan shovqin 
35-45 
Tunda qishloqdagi shovqin 
20-40 
SHEQning bevosita yaqinida shamol g‘ildirak yonida shovqin darajasi ancha yuqori 
bo‘ladi va 100 dB-dan ko‘p bo‘lish mumkin. Zamonaviy SHEQlarda katta akustik shovqin 
faqat ishlaydigan SHEQning yaqin yonida bo‘ladi. Masalan, 2,0 MVt-li ishlaydigan 
SHEQdan 100 m masofada shovqin 40 dB tashkil etadi. Odam eshitadigan shovqindan 
tashqari, SHEQning atrofida 6...7 Gs chastotali titrashlarni hosil qiluvchi xavfli infratovush 
hosil bo‘ladi. Uning ta’sirida uy derazalarda oynalar dirillaydi. Ko‘pchilik yevropa 
mamlakatlarda qabul qilingan qonunlar ishlaydigan SHEQlardan bo‘lgan shovqin darajasini 

---

75 
kunduz vaqtda 45 dB-gacha va tungi vaqtda 35 dB- gacha chegaralaydi. Qurilmalardan 
yashaydigan uylargacha masofa – 300 m. 
Vizual ta’siri. 
SHEQning vizual ta’siri – subektiv omil (did va rang). Obektiv omil – quyosh– 
kuzatuvchi chizig‘iga SHEQ tushganda milt–milt soyalar bilan ko‘rish organlarni og‘ritish 
mumkin. Shamol qurilmalarning estetik ko‘rinishni yaxshilash uchun ko‘p yirik firmalarda 
professional dizaynerlar ishlaydi. Yangi loyihalarni vizual asoslab berish uchun landshaft 
(manzara) arxitektorlar jalb qilinadi.