Айдарбек тулепов ислом


Download 7.76 Mb.
Pdf ko'rish
bet41/193
Sana16.11.2023
Hajmi7.76 Mb.
#1781476
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   193
Bog'liq
86. ИСЛОМ ВА АКИДАПАРАСТ ОКИМЛАР

Айдарбек Тулепов. 
Ислом ва ацидапараст оцимлар
А гар и м о м бир лах,зага уш бу д ун ёд ан кетган и да 
эди, х,амма нарсалар нобуд буларди. А м м о нубувват 
(пайгамбарлик) вак,тинча бир мазхдбий ишдан иборат 
б у ли б , Худо у з п ай гам б ар и н и и м о м н и н г н оти ги
(сузлов ч и си ) сифатида юборади.
«И слом да хукук,» китобида берилган маълумотларга 
кура, Огохоннинг издош лари булмиш х,индистонлик 
хужалар уз имомларини «М авлоно х,озир и м ом », яъни 
«го й и б булмаган и м о м » деб атайдилар. Улар бундан 
х,ам чукур кетиб «П ир Садриддин» таълимоти асосида 
уз и м ом лари н и х,инд мазхдблари таъсирида Вишну, 
яъни инсон к,иёфасига кириб ерга келган Худо деб 
эълон к,илдилар.
Улар куй и даги дек си ги н ади лар: «...Х у д о узи н и
шох, М авло А л и М уртазо вужудида курсатган. Биз 
х,ак,ик,атга булган иищимиз туфайли сенинг хулулинг 
(А л и н и н г вужудига ки рган и н г)н и э ъ зо зла й м и з...». 
А й н и х,олда хужалар Худонинг бирлиги, Мух,аммад- 
нинг пайгам барлиги ва ам и рул-м ум и н и н А ли н и н г 
м укдддаслигига гувох,лик берар эканлар.
М уътадил ш иалар асосан учта мазх,абга булина- 
дилар. Уларнинг асосий фарклари имомларнинг сони 
нечта булишидан келиб чик,ади. Улар жаъфария, исм о­
илия ва зайдия мазхдбларидир.
Исхркдоя: 
Исх,ок, ибн Мухаммад ибн Ахмад ибн Абон 
тарафдорлари. Уларнинг фикрича, нубувват Одам (а.с.) 
дан киёматгача тухтовсиз давом этади. Исх,ок,ийлар 
эътик,одига кура, пай гам барли к Одам (а.с.)дан то 
к,иёмат кунига кддар муттасил равишда давом этиб 
боради. Аллох, таоло бандалари уртасидан Узининг 
пайгамбарликдан иборат хужжатини кутармайди. Зеро,
80


Рофизия тоифаси
хужжатни кутариб, яна тушириши амри махдп. Кимки 
ахди байт ва Куръони карим илмини чукур урганса, у, 
албатта, пайгамбардир. Ахди Сунна вал-Жамоа наздида 
эса, А ллохнинг пайгамбари Мухдммад (с.а.в.)дан сунг 
пайгамбар булмайди.
Мух,аммад (с.а.в.) пайгамбарларнинг энг охиргиси 
ва у зоти шарифнинг умматлари эса умматларнинг энг 
охиргиси булдилар. Беёз ибн Хаким отасидан, отаси 
Беёзнинг бобосидан ривоят кдлади: «Пайгамбаримиз 
(с.а.в.): «Албатта, сизлар тук,сонинчи умматсиз. Сизлар 
умматларнинг энг охиргиси ва А ллохнинг наздида энг 
улугрогидирсизлар», дедилар».
Насрия: 
Бу фирк,а икки кичик гурух, Насрия ва 
Исх,ок,ия гурухдаридан ташкил топган булиб, Шиалар 
орасида энг таж овузкори х,исобланади. Исх,ок,ия 
тарафдорларининг бузук, ак,идаларидан бири «илох,» 
лафзини ахди байтлардан булган имомларга нисбатан 
иш латиш м ум кин ёки м ум кин эм аслиги. Уларнинг 
аксар тарафдорлари, Хазрат А ли (р.а.)ни илох, дейиш 
мумкин, дейдилар. Насрия гурух,и эса Ибн Мулжамга 
шундай нисбат берадилар. Чунки, « У вафот этганидан 
кейин носутлик хдлатидан чик,иб (тупрокдан ясалган 
жасаддан рух,и чик,иб) лох,утлик(латифлик) х,олатига 
кдйтган», дейдилар. Мазкур фирк,анинг бузук; акдцала- 
рини к,уллаб-кувватлаб, ёрдам берувчилар хдм булган.
Новисия: 
Басралик Аж илон ибн Новисга нисбат 
бер и лга н . Улар ж аъф арийлар х,ам деб ай ти лади . 
Новисийлар наздида, А ли (р.а.) Мухаммад (с.а.в.)га якдн 
кдриндош, жанг к,илишда жуда чидам ли булганлиги 
сабаб ушбу умматнинг энг афзалидир. Улар А бу Бакр 
ва Умарнинг фазилатларини инкор киладилар хдмда:
81



Download 7.76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   193




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling