Али Ҳасанов геосиёсат озарбайжончадан Бобохон муҳаммад шариф таржимаси Тошкент

 “Шимол чамбараги” – Академик Н.Моисеевнинг Россия учун 
ҳозирлаган геосиѐсий лойиҳаси. Геосиѐсий маънода у иқтисодий ва 
технологик ривожнинг учта жаҳон қутби ҳосил қилган Евроосиѐ 
учбурчагида алоҳида ўрин эгаллайди. Россия энг қисқа ва арзон 
алоқа йўллари туфайли бу учбурчакни бирбутун қилиб боғлайди. 
Шмитт 
Карл 
(1888-1985) 
– 
Немис 
ҳуқуқшуноси, 
сиѐсатшуноси ва файласуфи. “Ер ва денгиз” ва “Ер номоси” 
асарларида геосиѐсий омилларни, уларнинг цивилизация ва сиѐсий 
тарихга тъсирини тадқиқ қилган.
Эзотерик 
(яширин) 
глобализм 
– 
Элиталарнинг 
байналмилаллашуви, асосан “олтин миллиард” мамлакатларидан 
“танланган” кишиларнинг жаҳон клубини шакллантириши.

---

509 
Экспансия – Куч марказларидан вилоятлар томонга ҳарбий-
сиѐсий, 
иқтисодий, маданий, 
диний 
илгарилаш. 
Европа 
давлатларининг океан ортига империалистик тажовузи. Ҳозирги 
вақтдаги экспансияларнинг бир тури “гуманитар интервенция” 
(НАТОнинг Косоводаги операцияси) даб аталади. 
Экстремизм – Сиѐсат ва мафкурада экстремистик (ўта кескин 
чоралар кўриш) қарашлар ва ҳаракатлар тарафдори бўлиш. 
Элита – Жамият имтиѐзли табақасининг ижтимоий гуруҳи. Бу 
гуруҳ у ѐки бу заҳирани ўз қўлида жамлайди, бошқарув, маданият 
ва фанни ривожлантириш функцияларини амалга оширади. 
Эркин иқтисодий зона – Божхона, савдо ва ишлаб чиқаришда 
имтиѐзли режим бўлган ҳудуд. Халқаро иқтисодий муносабатларда 
молия капиталининг роли ошиб бораѐтгани муносабати билан банк 
зоналари ва оффшор марказлари ривожланди. Бу ерларда ишлаб 
чиқариш эмас, балки тижорий, молиявий, бошқарув, суғурта 
фаолияти асосий ўринни эгаллайди. Фан-техника тараққиѐти 
даврида эркин иқтисодий зоналарнинг кейинги авлоди пайдо 
бўлди. Булар илм-фан ва юксак технологияларни бирлаштирган 
илмий-техник 
зоналар 
ѐки 
техношаҳарлар 
(технопарклар, 
технология 
қишлоқлари, 
инновация 
марказлари)дир. 
Илк 
техношаҳар Сан-Франциско яқинида (Силикон водийси) барпо 
этилди. 
Эркин 
иқтисодий 
зоналарда, 
одатда, 
либерал 
иқтисодиѐтнинг барча асосий функционал типлари мавжуд бўлади.