Alisher navoiy nomidagi toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti o‘zbek tili va adabiyotini o‘qitish fakulteti

Lug‘aviy sathda so‘zlarning shakl va ma’no munosabatiga ko‘ra turlari 
ham qayd etiladi. Sinonimlar. Gaplar tarkibida ma`nosi bir-biriga o‘xshash 
so‘zlar ishlatiladi. Bunday so‘zlar sinonimlar deyiladi. Misol uchun ikkita gap 
keltiramiz: 
Sue has bought a book. // Sue has purchased a book. 
Buy (sotib olmoq) va purchase (xarid qilmoq) so‘zlari sinonimdir. Biroq har 
doim ham emas, ba`zi sinonimlarda boshqa sinonim izohlagan ma`no 
bo‘lmasligi mumkin. Bu uning kognitiv ma`nosidan kelib chiqadi.
 
Turlicha sinonimlik birliklar kuzatiladi: 
Birinchidan, bir so‘z ibora bilan sinonimlik hosil qilishi mumkin. 
Masalan, look (qaramoq) fe`li take a look (qaramoq) frazasi bilan sinonimlikni 
hosil qiladi. 
Ikkinchidan, birikmali holatda sinonim bo‘lishi mumkin. Masalan, buy 
into a company

birikmasi
 
(kompaniyaning bir qism ulushini sotib olmoq, ya`ni 
hissador bo‘lmoq) birikmasi purchase the shares of a company birikmasi bilan 
sinonimlikni hosil qiladi. Buy fe`lining yana “ishonmoq” ma`nosi ham mavjud, 
biroq bu o‘rinda u purchase fe`li bilan sinonim bo‘la olmaydi, chunki 
purchase fe`li ma`nosida ishonmoq ma`nosi yo‘q. qolaversa, have a bought it
iborasi ma`nosi “o‘ldirilmoq” bo‘lib, bu o‘rinda ham have purchased it iborasi 
bilan sinonimlik hosil qila olmaydi. Ingliz kishisi uyga kelgan holatda I`ve 
purchased 
the beer, darling! (Azizam, pivo olib keldim!) deb, purchase fe`lidan foydalanadi, 
buy fe`li olib kelmoq ma`nosida qo‘llanilmaydi.
Venger tilida ham kutya–eb, kukorica–tengeri so‘zlari o‘zaro sinonim