Amaliy antropologiya va biomexanika asoslari

2.1.3. O’LCHASH DASTURLARINITUZISH.

Hamma antropometrik tadqiqotlar, qo’yilgan vazifalarni cchish uchun kerak bo’lgan o’lcham ko'rsatkichlari kiritilgan. ma’lum dastur asosida olib boriladi. Masalan, faqat oyoq panjasining razmer tipologiyasini qurish uchun oyoq panjasini umumiy uzunligi va tutam kesimidagi quchoq (perimetr) o’lchamlari, qo’l panjasini razmer tipologiyasini qurish uchun esa-beshinchi kaft suyak boshchasi orqali o’tkazilgan quchoq o’lchami va uchinchi baroqni fleksor uzunligini o’lchamlari dasturga kiritilishi kifoya qiladi. qolgan o’lchamlar poyabzal va qolip yoki qo’lqoplarni loyihalashda, guruxlarni morfologik tavsifini to’ldirish uchun xizmat qiladi. Oyoq panja o’lchamlar proportsivasini aniqlash uchun uning uzunligini, tutam qismidagi tutam o’lchamlarini, ichki va tashqi tutam va tovon markazi uzunligini. barmoqlarning oxirgi nuqtalarini, ichki va tashqi to’piqlar markazining uzunlik va balandlik o’lchamlarini o’rganish kerak.

Qolip izini loyihalash, hamda oyoq panjasini statik deformatsiyasini aniqlash va ta'riflash uchun esa - o’lcham dasturiga oyoq plantogrammasini olish ham kiritiladi. Ba'zi turdagi ishlab chiqarish va maxsus poyabzal yoki qo’lqoplami loyihalash uchun, odamni harakatdagi o’lcham ko’rsatkichlarini tadqiqot qilish zarur. Bunday holatlarda maxsus o’lcham dasturlar asosida ish olib boriladi.

Qanday dastur bo’lishidan qattiy nazar har bir o’lcham ko’rsatkichini bir tartib rahami bilan ifodalash kerak, chunki hamma o’lcham ko’rsatkichlarini har bir o’lchash usullarida, yoki butun dasturda saqlanishi, miqdorlarni aniqlash va solishtirish imkonini beradi.

Oyoq panjasining uzunligi bo’yicha, tovonning eng bo’rtib chiqqan nuqtasi 7 dan (2.1,a-rasm) 8,9,11,12,1,4,5,6 nuqtalarigacha; balandlik o’lchamlari, oyoq panjasining tayanch yuzasidan 8,9,10,11,13,6 nuqtalarigacha; boldirni balandligini o’lchash uchun esa - tayanch tekisligidan 15,16,17 nuqtalarigacha o’lchanadi.

Oyoq panjasini kenglik o’lchamlari plantogrammadan olinib. u quyidagicha ishlov beriladi (2.15,d-rasm). Tovoning eng keng qismini tayanch markazi F nuqtasidan,

ikkinchi va uchinchi barmoqlararo pardasigacha yo’naltirilgan o’q o’tkaziladi. 5 va 12 nuqtalardan shu o’qga perpendikulyar o’tkaziladi va plantogrammani konturida 5 - v ichki Shu , 12 -m tashqi Shu tutam nuqtalari hosil bo’ladi. Tovon kengligi ShLni tovon qismining eng keng gorizontal proektsiyasidan olinadi.

Bosh barmoqni og’ish burchagi a, OB chizig’i va bosh barmoqni gorizontal proektsiyasiga o’tkazilgan urunma oralig’idan aniqlanadi. Quchoq o’lcham (perimetr) lari esa - millimetrli shkalasi bo’lgan egiluvchan tasma yordamida o’lchanadi. Ular quyidagilar: ichki tutam Ou nuqta 5 va tashqi tutam OtL nuqta 12 orqali o’tkazilgan; oyoq panjasini o’rtasi Oa nuqta 11 bo’yicha o’tkazilgan; tovon 14 va buqilish 9 nuqtalari orqali o’tkazilgan quchoq o’lchamlari. Boldirning quchoq Oh 0 2, 0 3 o’lchamlari 15, 16 va /7 nuqtalari bo’yicha o’lchanadi.

Qo’l panjasining o’lcham ko’rsatkichlari (millimmetrda) quyidagicha o’lchanadi (2.2.a,v-rasm):

• 
  qo’l panjasining kaft tomonlarini uzunligi Д,., Д,„;
  

• 
  beshinchi barmoq nuri orqali kaft uzunligi l„;
  

• 
  har bir barmoqni fleksor lIf l2, l3, U U va orqa tomon Д/, Д ъ Д* Д 4, Д$ uzunliklari;
  
• 
  kaft yuzasida panja asosidan tenar asosigacha masofa H;
  

birinchi, uchinchi va beshinchi barmoqlarni tirnoq markazidan barmoq uchigacha masofalar Ln;

• 
  tenar asosidan birinchi barmoq pardasini o’rtasigacha masofa LH\ kaft yuzasi bo’yicha, tenar asosidan birinchi oxirigacha masofa L;
  
• 
  yordamchi chiziq /- / dan ikkinchi barmoq o’qigacha masofa C;
  

• 
  kaft yuzasi bo’yicha, bosh barmoqni 35° ga uzoqlashtirgan holatda, birinchi va ikkinchi barmoqlararo masofa I;
  

qo’l kaftini beshinchi kaft suyagining boshchasi orqali o’tkazilgan quchoq (perimetr) o’lchami Ok (bu miqdor bosh barmoq uzoqlashtirilgan, panja esa stolga qo’yilgan holatda egiluvchan millimetrli tasma yordamida olinadi);
birinchi barmoqni tirnoq o’rtasi Oh va kaft falanga bo’g’imi bo’yicha Oi quchoq o’lchamlari;

• 
  birinchi gidi va ikkinchi e ji tenar yoyining uzunligi;
  

• 
  barmoqlami barmoqlararo nuqtalari bo’yicha qalinligi t2, t3, t4, t5.
  

hamma miqdorlar barmoqlari yozilgan holatda o’lchanadi. Дл, Д т va la o’lcham ko’rsatkichlari panja havoda, barmoqlar esa tik holatda bo’lganda olinadi.

Har bir odamni o’lcham ko’rsatkichlari alohida maxsus blankaga tushiriladi (2.1-jadval). Blankadagi ko’rsatkichlar tartib rahami o’lchash dasturidagi rahamlarga mos bo’lishi shart.

				2 1.jadval
Antropometrik o ’lchamlami yozish uchun blanka
O’lka			Sana
Jinsi			Blank tartib rahami
Familiyasi
Tug’ilgan yili
Yoshi
Yosh guruxi
Tug’ilgan joyi A - shahar
	V - qishloq
Millati:	otasi -
Kasbi:	otasi -
Qilasida bolalar soni			Ko’rsatkich tartib rahami	Ko’rsatkich
Ko’rsatkich tartib		Ko’rsatkich
rahami		miqdori		miqdori
1			21
2			22
3			23
4			24
5			25
va hokoso			va hokoso