Amaliy antropologiya va biomexanika asoslari

2.1.1. Antropometrik tadqiqot uslublari

Antropologik tadqiqotning har birini quyidagi ikki bosqichga ajratish tavsiya qilinadi:

birinchi - tadqiqot bilan bog’liq muommolar majmuyini tuzish; ikkinchi - muommolarni echish uchun tadqiqot o’tkazish.

Pirinchi bosqichda tadqiqot maqsadi aniqlanadi va konkretlashtiriladi, tadqiqot usuli va o’lchash moslamalari tanlab olinadi, o’lchanuvchilarning soni aniqlanadi. ishchilar o’lcham olib borishga o’rgatiladi, ular o’lchash moslamalari va boshqa jihozlar bilan ta'minlanadi, o’lcham o’tkazish uchun xujjatlar tayorlanadi.

O’lchashning unifikatsiyalashgan uslubi va o’lchash texnikasini aniq bajarilishi, antropometrik tadqiqotlarning sifatli o’tkazish shartlaridan hisoblanadi [4,5]. Antropometrik usullar texnikasi oddiy, sodda ko’ringani bilan, o’ziga yarasha murakkabligi mavjud. Birinchi navbatda odam tanasi, shu jumladan yoq va qo’l panjalarini o’lchamlari ma'lum holatda bo’lishini ta'minlash kerak. Shuning uchun oyoq panjasini o’lchashda odam tanasi tik, ikki oyoqqa teng tayangan, panjalar oralig’idagi masofa 20sm ga teng holatda bo’lishi shart. Qo’l panjasini esa har xil o’lchash dasturlari asosida ma'lum o’lcham ko’rsatkichlarini olish turlicha bo’lib. qo’l panjasi, kaft yoki lateral tomonlari bilan stolga qo’yilib, barmoqlari to’g’rilangan yoki egilgan holatda bo’lishi mumkin. O’lchash moslamasi va asboblar yoki oyoq va qo’l panjasini asbobda joylashtirish holati o’lchash uslubiga to’liq mos bo’lishiga erishish talab etiladi. Asosan yalang’ochlangan o’ng oyoq va qo’l panjalaridan o’lchamlar olinishi kerak. O’lchamlar olinishidan oldin maxsus ruchka yordamida oyoq va qo’lni asosiy anatomik nuqtalari belgilab olinadi. Bu nuqtalarning ba'zilari antropometriyada berilgan klassik nuqtalar bo’lsa. boshqalari - mahsulotni loyihalashda va razmer tipologiyasini qurushda ishlatiladigan o’lcham ko’rsatkichlari hisoblanadi (2.1-rasm).

Bular:
-tovon qismining orqa tomonidagi eng bo’rtib chiqqan joyi 7; -buqilish nuqtasi 9;

-oyoq panjasi uzunligining o’rtasi 11;

-kaft suyaklarining (birinchi 12 va beshinchi 5) distal boshchasining markazi; -birinchi yoki ikkinchi barmoqning old nuqtasi /; -beshinchi barmoqning oxiri 4;

-tashqi to’piqning markazi 6;

-ichki to’piqning markazi 8;

-qayiqsimon suyakning bo’rtib chiqqan joyi 10;

-birinchi kaft barmoq bo’g’im markazining eng bo’rtib chiqqan nuqtasi 13; -tovjnning eng bo’rtib chiqqan nuqtasi 14;

-boldirning to’piq usti eng nozik 15 va eng rivojlangan qismi 16, hamda tizza qopqog’ini tagi 17 nuqtalardan iborat.

Qo’l panjasida quyidagi antropometrik nuqtalar va qo’l ajin chiziqlari belgilab olinadi (2.2-rasm):

• 
  1-5 barmoqlarning oxirgi ah a2, a3, a4, a5 nuqtalari;
  

• 
  tenar asosi T, qo’l panjasining bosh barmoq do’mbog’ining asosi;
  

• 
  bilak - kaft bo’g’imining kaft yuzasidagi St nuqta;
  

• 
  kaft yuzasidagi bamoqlararo parda Mh M2, M3J M4 nuqtalar:
  

• 
  tenaming eng bo’rtib chiqqan joyi t nuqta;
  

• 
  bilak - kaft bo’g’imining orqa yuzasidagi CT nuqta;
  

• 
  birinchi kaft suyagining boshchasini markazi Oj nuqta:
  
• 
  1-5 barmoqlarning tiroq markazlari Ph P2, P3, P4, P5 nuqtalar;
  

• 
  beshinchi kaft suyagining boshchasi Os nuqta;