Amaliy ish Hayot faoliyati xavfsizligi fani haqida tushincha va huquqiy asoslari tushunchasini órganish. Ergonomik asoslari. Reja

Topografik usul. Bu usul h́am guruh́ usulining kórinishlaridan biri bólib, quyidagi h́ollarda qóllaniladi. Guruh́ usulida keltirilgan baxtsiz h́odisalar h́aqidagi malumotlarni h́ar xil shartli belgilar bilan belgilab (masalan, N-1), ish joyi h́ududlarining rejasida baxtsiz h́odisa yuz bergan joylarga ogoh́lantiruvchi belgilar qóyib chiqiladi. Bu usulda malum ish joylarida baxtsiz h́odisalarning takrorlanishi h́aqida kórgazmali malumot olinadi.
Har qanday statistik tekshirish kabi, bu usul bilan baxtsiz h́odisalarni tah́lil qilishda h́am olingan material, asosan baxtsiz h́odisa h́aqida tuzilgan N-1 shakldagi akt h́ar tomonlama wrganiladi. Aktda baxtsiz h́odisa yuz bergan joy, jaroh́atlanish tavsifi, oǵirlik darajasi, voqea shu kecha-kunduzning qaysi vaqtida yuz berganligi xaqidagi malumotlar aks etadi.
11. Monografik usul. Bu usulning moh́iyati shundaki, baxtsiz h́odisa yuz bergan ayrim bólimlar chuqur va h́ar tomonlama wrganiladi. Asosiy diqqat-etibor texnologik jarayonlarning cheklanishi, ayrim ish usullari, ishlab chiqarishning xavfli lah́zalari va sanitariya-gigienik talablar meh́nat sharoitiga qaratilishi kerak. Bu usulda korxonalarda róy bergan baxtsiz h́odisalar, h́alokatlar va kasb kasalliklarining sabablari aniqlanadi va órganiladi.
Xuddi shunday taxlillar turdosh korxonalar bóyicha h́am ótkaziladi.
Monografik usul ishlab chiqarish sharoitida kelib chiqishi mumkin bólgan baxtsiz h́odisalarni aniqlash imkoniyatini beradi. Shuningdek qurilayotgan yoki loyih́alanayotgan turdosh korxonalarda shunga óxshash baxtsiz h́odisalarning kelib chiqmasligini taminlashga h́arakat qilinadi.
Bu usul xulosalari asosida loyih’alashtirilayotgan korxonalarda texnologik jarayonlarni ózgartirish va takomillashtirish chora-tadbirlari kóriladi.

2.4. Jarohatlanish sabablarini tah́lil qilish

Baxtsiz h́odisalarni qayd qilish va h́isobga olish bilan baxtsiz h́odisalarning sabablarini aniqlab bólmaydi, bu faqat baxtsiz h́odisa sabablarini aniqlash uchun material bóla oladi. Xodimning ish sharoitida ishlash faoliyatini órganish uning ishlash qobiliyati bilan ish vaqti órtasida boǵlanish borligini aniqlash imkoniyatini beradi.

Bu boǵlanish 2.2 -rasmda kwrsatilgandek ózgaradi. Yani xodim ish boshlagandan keyin yarim soat davomida ish maromiga tushmagan va sozlanmagan h́olatda bóladi. Yarim soatdan keyin ish maromi muvo-fiqlashadi va bir meyorda taxminan 3,5 soat davom etadi, sóngra yana pasayish boshlanadi. Baxtsiz hodisalarning yuz berishi h́am xuddi shu shakl asosida borishi aniqlandi. 4 soat davomida xodim charchashi h́isobiga ish qobiliyati kamaysa, xuddi shu charchash h́isobiga baxtsiz h́odisalar h́am vujudga keladi.

2.2-rasm. Xodimning ishlash qobiliyati va ish vaqti órtasidagi boǵlanish.