Amaliy mashg’ulot: Diareya sindromi bilan kechadigan yuqumli kasalliklar: Dizenteriya, salmonellyoz, vabo
Download 0.71 Mb. Pdf ko'rish
|
4 - Nazariy material 5039fe387f04c0dc8750aa7d62e7218a
- Bu sahifa navigatsiya:
- Etiologiyasi
6. Amaliy mashg’ulotning mazmuni:
6.1 Nazariy qism Dizenteriya — ko’pincha o’tkir kechadigan, umumiy intoksikatsiya va asosan yo’gon ichakning pastki qismlari shikastlanishi bnlan o’tadigan yuqumli kasallik Ilgari vaqtda dnzenteriyaning surunkali turi xamuchrab turardi. Keyingi yillarda asosan dizenteriyaning o’tkir turi qayd qilinmoqda. Etiologiyasi. Dizenteriyani qo’zg’atuvchi mikroblar Shigellalar turiga mansub. Shuning uchun kasallik hozirgi xalqaro iborada shigellez dez yuritiladi. Shigellalar juda xilma-xil, asosiy turlari Shiga, Fleksner, Zonne mikroblari xisoblanadi. Shuningdek, ularning o’ziga xos serotip va Fleksner turining juda kupvaknllari mavjud.Shigellalar graimanfiy mikroblar bo’lyab, uzunligi 3 mikrongacha boradngan, uchi yumaloq tayoqchalar. Harakatsiz. Ular tuproqda bir necha oy, oqar suvda — bir necha soatdan 2 oygacha, sabzavotlar, non va siriyog’da 2 haftagacha saqlanishi mumkin. Barmoqlarda, o’yinchoqlarda bir necha kungacha saqlanadi. Zonne mikroblari sutda yaxshi saqlanadi, hatto ko’payadi. Quyosh nuri ta’sirida 30 minutda, qaynatilganida o’sha zaxoti nobud bo’ladi. Ifloslangan kiyim-kechakda 18- 25'S xaroratda uzoq muddat yashaydm, Deznnfektsiyalovchi moddalar ta’snrida 20- 30 minutda o’ladi. Dizenteriya qo’zg’otuvchilari selenitli, Endo, Levin, Ploskyrev, Tiga muxitlarida yaxshi o’sadi. Shigellalarnn laboratoriya sharoitida topish uchun ana shu muhitlarga ekib o’sshriladi. Tashqi muxit ta’siriga Zonne shigellalari yang chidamln hisoblanadi. Shiga tayoqchalari esa g’oyat chndamsnz. Fleksner mikroblari oraliq o’rinni egayllaydi. Shiga mikroblari kuchli ekzotoksin xosil qiladi. Shu sababliular qo’zg’otgan kasallik ko’pincha og’ir o’tadi. Epidemiologiyasi. Ichburug’ kasalligi dunyoning deyarli barcha mamlakatlarida uchraydi. Markaaiy Osiyoda ko’p uchraydigan xastaliklardan hisoblanadi. Uzbekistonda xam dizenteriya bilan kasallanish ko’rsatkichlari yuqori. Asosan bir-biri bilan bog’lik bo’lmagan - sporadik kasallanish turida qayd qilinadi. Kam hollarda, ochiq suv xavzalari ifloslanishi natijasida bir guruh odamlar kasallanishi uchrab turadi, Ba’ean bolalar massasalarida, sanitarnya-gigiena talablari qo’pol ravnshda buzilishi okibatida, shigellalar bilan zararlanib qolgan ovkat maxsulotlari vositasida tarqalishi tufayli kichik avj olishlar kuzatiladi. O’zbakistonda shigellez uchun mavsumiylik xos. Ez oylarida bemorlar soni sezilarli darajada ko’payadi. Asosan bolalar kasallanadilar. Kasallik Buxoro, Farg’ona, Toshkent viloyatlari va Toshkent shaxrida bsshqa hududlarga nisbatan ko’proq qayd qilinadi. Respublikada XX asrning 50-yillarigacha Shiga mikroblari qo’zg’atgan dizenteriya hollari keng tarqalgan va o’lim ko’rsatkichlari xam yuqori edi. 60-80 yillarda bu qo’zg’atuvchilar bilan bog’lik kasallik xollari kuzatilmadi. 1990 yildan boshlab, Shiga dizenteriyasi yana qayta uchray boshladi. Uzbekistonda ichburug’ning eng asosiy qo’zgotuvchisi Fleksner shigellalari xisoblanadi, Zonne mikroblari 2-o’rinni egallaydi. Evropa mamlakatlarida Zonne pshgellalari, rivojlanayoggan mamlakatlarda esa Fleksner mikroblara kuzg’atgan kasallik hollari ko’p kayd etiladn. Download 0.71 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling