Amaliy yadro fiziкasi

1.12-гаsт. fchki kom,ersiyajm·ayonining Feynman diag1·ш11111asi.

28
Konversiya elektl"Dnlari yadI"Odan g-kvant chiqishi yoki cl1iqmasli­ giga bog'liq bo"lmay kuzatiladi. fchki konversiya jarayoпi xa1·akte1·istik rentgeп 11ш·la11isl1i yoki Oje-elektron]arining cl1iqishi Ьilan kuzatiladi. lcl1ki ko11ve1·siya natijasida аtош qoЬig'idaп elektюп chiqib ketsa, chiq­ qaп elektroппiпg o'шiga yt1qori qoЬiqda _jo ylasl1g an elektron o'tadi, na­ t ij a da xa1·akteristik reпtgen nuгla11isl1i lюsil bo'ladi.

Jcl1ki koпversiya natijasida t1yg·onga11 holatga o'tib qolgan atom- 11i11g uyg·o11isl1 energiyasi аtош qoЬig'idagi tashqi elektronlaшing Ьi­ юrtasiga berilishi ,,а ushbu elcktюп ato111da11 chiqib ketisl1i пшшkiп, bu elektгoп Oje-elektron deb ataladi.
J. IЗ-mя11da naшunadan chiqayotgan beta-spektri berilgan va ush­
bt1 rasmda '''"l-lg yadrosidagi 412 keV energiyali yadro o'tishlar uchun icl1ki koпversiya elektroпlai·ning eпergetik spektri ke]ti1·ilgan bo'lib, Ьш1dа ulнksiz beta-spektгda ko11,,e1-sio11 elektroп]ai·ga mos keladigan cl1iziqlai· yaqqol ko'riпib tш-ibdi.
Shш1i11gdek, bu уегdа koпveJ"siya jarayoni sodir bo'layotgaп elektron qoЬiqlar liam keltirilgan (К. L. М qobiqlar).
Ga11111ia-ш1гla11isl1 va icl1ki koпversiya o'rtasidagi raqobat to'la icl1- ki ko11,•e1·siya kocftitsieпti Ь Ьilап tavsiftaпadi. To·la icl1ki konversiya



Кinotik encr,:jyя Те, .\! с\ ' - - -


].13-ra.,m. Kom.•ersiya speklri / 98Hg arom qohiq ene1·giyalari fш-qiga ko 'га
10 ·g ·1·i ke/1rvc/1i Ы,· necha monoxromalik speklrlar.

29
koeffitsienti deb ichki konversiya elcktronlar sonining (N,) gш11111а-• kvantlar soniga (N) nisbatiga aytilad i:

a = -^N.•·-
,N .
Вн koeffitsicntni qнyidagi ko'rinisl1cla hnm yozish nшmkiп:
N_
^а=_,⁼_, ^{ак +а}1^{,+а". + ...}
( 1 .5 ::?.)

(1.53)

В11 yerda ак = (N, .. )к ! N₁ - K-qoblqdagi, а,_ - L-qoblqdagi, а., - M-qoblqdagi va 11.k. qoblqlar·dngi elektro11lar uclш11 parsial icl1ki konversiya koeffitsientlari deb ata lad i.
Ko11versiya jarayoni qнyidagi qorшniyatlarga bo'ysшшdi:

• 
  o' tisl1 e11ergiyasi osl1isl1i Ьilar1 ko11versiya koeffitsienti karпayadi. ya'11i koпversiya ehtiшolligi kamayndi ;
  
• 
  o•tis\1 rпultipolligi oshishi Ьi\а11 konversiya koeffitsie11ti os\1adi;
  
• 
  Atom nomeri Z osl1isl1i Ьilan konversiya koelfitsie11ti osl iad i:
  

Jchki ko11versiya hodisasi11i o'rganisl1 yad10· sathlari11i11g tшli xarak­
teristikalaгiпi (ko11version elektro11lar eпegiyasi bo'yiclш energiyalar11i, konversiya koelfitsientlari bo'yicha harakat miqdor mome11tlш·i11i ,·а

11. 
    .) aniqlashda katta ahamiyatga egaclir.
    

Yadro 11yg·o11gan holatdan pastki lюlatga gamma-kvantlar· va ich­ ki ko11versiya elcktroпlш·i cl1iqш·ish l10disasiclan tasl1qari pozitro11 chi­ qarish yo ' li Ьilan lшm o'tisl1i m11111k in. So'ngr·a pozi\1·011 ato111dagi elektron Ьi\ап to·q11asl1ib annigilyatsiya jarayoni11i sod i r· e tad i. Agar o•tisl1 energiyasi ЛЕ ?.1,02 MeV bo'lsa nшzk11r jarayon sodir bo· Ja d i. Ammo bu mexanizm11ing ehtimolligi garnma-kvant 1шrla11ish el1ti111olli­ gining 10-' qis111i11i tashkil q il ad i.