Aminlar organik asoslar ekanligi, ularnig suv va kislotalar bilan reaksiyasi. Anilin. Anilinning nitrobenzoldan olinishi

AZOTLI ORGANIK BIRIKMALAR
AMINLAR ORGANIK ASOSLAR EKANLIGI, ULARNIG SUV VA KISLOTALAR BILAN REAKSIYASI. ANILIN. ANILINNING NITROBENZOLDAN OLINISHI.

Ushbu bo’limda azot tutgan organic birikmalarga mansub aminlar, aminokislotalar, oqsillar va nuklein kislotalar haqidagi ma’lumotlar berilgan.

Bu birikmalarni birinchi sinfiga kiruvchi aminlar, karbon kislotalar va aminlar aralash xossalarini namoyon qiluvchi aminokislotalarning xossalari va tuzilishini tushunishda zarur. Aminokislotalar – bular “tushunchalar, ulardan eng muhim biopolimerlar – oqsillarning molekulalari tuzilgan. Har qanday tirik to’qimalarning komponentlar bilan birga nuklein kislotalar ham hisoblanadi. Ular bilan to’qimalarning bo’linishi, oqsillarning biosintezi, nasliy axborotlarning berilishi uzviy bog’liq.


Aminlar :
Ammiak (NH₃) molekulasidagi bitta, ikkita yoki uchta vodorod atomlariga alifatik yoki aromatik radikallarining almashinish mahsulotlariga aminlar deyiladi. Ular molekulasidagi aminoguruh soniga qarab bo’linadi :
Birlamchi aminlar
Birlamchi aminlar ammiakdagi bitta vodorod atomiga radikal almashgan mahsulotlardir.
Birlamchi aminlarning umumiy formulasi :

• 
  Alifatik qatorlarniki R – NH₂;
  

• 
  Aromatik qatorlarniki Ar – NH₂;
  

Birlamchi aminlarning molekulyar massalari :

• 
  Alifatik qatorniki M = 14n+17. Bu yerda n≥1;
  
• 
  Aromatik qatorniki : M = 14n+9. Bu yerda n≥6;
  

Alifatik aminlarning birinchi vakili CH₃ – NH₂ metilamin, aromatik aminlarning birinchi vakili C₆H₅ – NH₂ – fenilamin.

Birlamchi aminlarga alifatik va aromatik uglevodorodlardagi bitta vodorod atomiga aminogruppa – NH₂ almashgan mahsulotlar deb ham qarash mumkin.