Arxitektura fakulteti

Kurs jumısınıń jańalıǵı: Tálim mazmunın jaqsılawda pedagogic qurallardı qóllaw, tálimde baslamashılıq hám dóretiwshilikke keń jol ashıw, onıń zárúrli sistemaların jaratıw sıyaqlı sırt el qánigeleri tájiriybelerin úyreniwden ibarat esaplanadi.
Kurs jumısınıń maqseti. Shokkishli maydalagishti joybarlawni uyranuv.
Kurs jumısınıń obyekti. Ilimiy dóretpeler, izertlewler, sabaqlıqları, tálim shólkemindegi oqıw -tárbiyalıq processler.
Kurs jumısınıń usılları:
- teoriyalıq ádebiyatlardı úyreniw;
- jumıstıń pútin analizi;
- salıstırıwiy analiz.
Kurs jumısınıń strukturalıq dúzilisi: kurs jumısı, 2-bap, 5 paragraf, juwmaq, paydalanılǵan ádebiyatlar dizimiden ibarat.
I BAP. QURILIS MATERIALLARIN MAYDALAW HAQQINDA TIYKARǴI MAǴLIWMATLAR

1. 
   Maydalawdıń metodları jáne onıń túrleri haqqında túsinik
   

Maydalaw astında baslanǵıshtan tamamlanıwına shekem qattı materiallardıń bólekleri ólshemlerin kishreytiriw, sanaatta isletiw ushın tiyisli ónimdi maydalaw maqsetine iye bir qatar jumıslar izbe-izligi túsiniledi. Cement sanaatında baslanǵısh shiyki ónim bólekleri ólshemleri 0,7 – 1,2 m ge shekem hám onnan joqarı keledi, sol waqıtta cementtiń juwmaqlawshı ónim bóleksheleri ólshemleri 008-nomerli elekte 10% ke shekem qaldıqta anıqlanadı.
Materiallardı maydalaw processin eki basqıshqa, yaǵnıy maydalaw hám untaqlawǵa bóliw qabıl etilgen. Óz gezeginde maydalaw processleri baslanǵısh bólektiń iriliginen baylanıslılıqta yáki aralıq ónimniń iriligi úlken, orta hám mayda maydalawǵa bólinedi. Untaqlawda basqıshlar daǵal, jeńil hám orta jeńilge parıqlanadı.
Aldın maydalaw hám untaqlaw arasındaǵı parıqlanıw, qısıwdan zor berip basıwda hám sol waqıtta untaqlawda zor beriwdi qırqılıw (bólekleniw) ornına iye bolıwınan quralıwı boljanǵan.
Haqıyqattan da maydalaw hám untaqlaw arasındaǵı parıqlanıw onsha úlken emes. Materialdıń salıstırma iri bólekleri maydalawǵa, mayda bólekleri bolsa untaqlawǵa jolıǵıwına juwmaq shıǵarıladı. Solar qatarında materiallardı maydalaw ushın qollanılatuǵın mashinalar, zor berip kesiw (bóleklewi) birden-bir tásir etiwshi zor beriw esaplanbaydı hám olar imkáni barınsha eń tiykarǵısı emes.
Untaq tárizli jaǵdayına shekem materialdıń untaqlasıwı súykelis hám qısıw jolı menen ámelge asırıladı. Bunda untaqlanıwshı buyım bir-biri menen tıǵız tiyiwi talap etiledi. Digirman hám maydalaǵısh ortasındaǵı parıqlanıw sonnan quraladı, digirman betinde untaqlanatuǵın buyım bir-birine tiyiwi múmkin hám olar ortasına maydalanatuǵın material jaylastırıladı, sonda tap sonday maydalaǵıshǵa uqsap, usı betki mashinalar konstrukciyaların ózin-ózi bir-birinen qorǵaydı.
Sanaatta maydalanatuǵın material bóleksheleri ólshemi eń kóp ámeliy muǵdarǵa iye, bunday maydalaǵısh hám untaqlawshı mashinalarınıń klası maqsetke muwapıqlıǵı anıq qáliplesip baradı, onıń tiykarı sıpatında ónimlerdiń baslanǵısh hám juwmaqlawshı ólshemleri belgilenedi.
Materiallardı maydalaw metodları hár qıylı. Maydalaw eziw, súykelew, sındırıw, soqqı, bóleklew jolları menen júz beriledi. Ámeliyatta usı metodlar hár qıylı birigiwde qollanıladı.
Tómende maydalaw metodlarınıń tiykarları keltiriledi:
Bar bolǵan untaqlaytuǵın mashinalardıń (1% kem) tómen paydalı jumıs koefficienti joqarı kúshleniw menen konstrukciyalardı jaratıwǵa májbúr qıladı. Buǵan tebreniwsheń, oraydan qashpa hám aǵımlı digirmanlar kiredi.
Aqırǵı jıllarda maydalawdıń jańa metodları jaratılǵan. Bolar: elektrogidravlikalıq, ultradawıs, gravitaciya, joqarı hám tómen temperatura tez almasatuǵın metodtı qollaw hám kvant generatorı járdeminde alımnǵan jaqtılıq nurı menen maydalaw. Bul metodlardıń barlıǵı da qurılıs industriyasında keń qollanılmaydı¹.