Arxitektura fakulteti

1.2. Isletiletuǵın shiyki ónim hám onıń tiykarǵı qásiyeti
Qurılıs materialları sanaatında qollanılatuǵın rudalıq emes materiallardıń sapasın xarakterlewshi tiykarǵı ózgeshelikleri bekkemlik, tıǵızlıq, jumsartıwshılıq, elastiklik moduli hám taǵı baslar esaplanadı. Usı qásiyetler materiallardı maydalawda energiya sarpınıń anıqlanıwında úlken bahaǵa iye.
Bekkemlik – júk tásiri astında payda bolatuǵın ishki kúshleniw tásiri astında bólekleniwge qarsılıq etetuǵın taw jınsları ózgesheligi. Ayırım taw jınslarınıń bekkemligi boyınsha salıstırıw maǵlıwmatları tómendegi 1–kestede keltirilgen.
1–keste
Taw jınslarınıń hár qıylı kórinisindegi deformaciyası boyınsha salıstırmalı qarsılıǵı

Taw jınsları	Qısılıw(shártli)	Sozılıw	Iyiliw	Jıljıw
Qarsań taslar	1,0	0,02–0,04	0,08	0,09
Qum taslar	1,0	0,02–0,05	0,06–0,2	0,1–0,12
Hák taslar	1,0	0,04–0,1	0,08–0,1	0,15

Taw jınsları bekkemligi qısılıwdaǵı bekkemlik shegarası menen xarakterlenedi. Materiallar qısılıwdaǵı bekkemligi boyınsha tómendegi túrlerge bólinedi:

Jumsaq jınslar – qısılıwdaǵı bekkemlik shegarası keminde 10 Mn/m²;