Axborot kutubxona texnologiyalari pedagogik innovatsiyalar, professional

Mavzu:Axborot -kutubxona texnologiyalari fanining maqsadi va vazifalai. 
Reja: 
3. Axborot-kutubxona muassasalarida adabiyotlarni targ‘ib qilishda axborot-kutubxona 
texnologiyalarining roli va ahamiyati. 
Tayanch iboralar- Ma`ruza matn,. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 
«Respublika aholisini axborot-kutubxona bilan ta’minlashni tashkil etish to‘g‘risida»gi 
Qarori, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «2011-2015- yillarda axborot-
kommunikatsion texnologiyalari bazasida axborot-kutubxona va axborot-resurs 
xizmatlari sifatini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi Qarori, «Axborot-
kutubxona faoliyati to‘g‘risida»gi Qonuni. 
Axborot-kutubxona muassasalarida zamonaviy texnologiyalar- ning tatbiq etilishi, 
amalda olib borilayotgan ish ko‘lamining dol- zarbligi hozirgi kunining asosiy vazifasi 
hisoblanadi. Axborotga bo‘lgan talab kundan kun ortib borayotgan bir paytda har bir 
so- hada, shu jumladan, axborot-kutubxona tizimi mutaxassislarin- ing oldiga ham 
alohida vazifalar qo‘ymoqda. Shu o‘rinda, o‘rta maxsus bo‘g‘inda tayyorlanayotgan 
mutaxassislarni o‘qitishda axborot-kutubxona texnologiyasi fani ham alohida ahamiyat 
kasb etadi. Axborot-kutubxona texnologiyasi fani o‘quvchilarga bilim be-rishda 
axborot-kutubxona tizimining avtomatlashtirilgan tizimi- da ishlashni nazariy va amaliy 
jihatdan o‘rgatadi. Axborot-kutub- xona texnologiya fani axborot-kutubxona 
muassasalarida mavjud bo‘lgan texnika vositalari, axborot-kutubxona texnologiyalari 
ha- qida ma’lumot beradi va ulardan mustaqil foydalanishni o‘rgatadi. 
Axborot-kutubxona texnologiyasi fanining vazifasi axborot- kutubxona ishi, 
kutubxonashunoslik va bibliografiya mutaxas- sisligini egallashda olib borayotgan 
talablarni qondirish hamda avtomatlashtirilgan tizimda ishlaydigan raqobatbardosh 
kadrlarni tayyorlash, axborot-kutubxona va axborot-resurs markazlarida au- diovizual 
1.Jamiyatda axborot texnologiyalarining o’rni va zaruriyati. 
2. Axborot-kutubxona texnologiyasi fanining maqsadi va vazifalari

---

texnika 
vositalari, 
proyeksion 
texnika 
apparatlari, 
video- 
magnitafon 
va 
videokameralarda ishlash, audio va video konfe- rensiyalar tashkil qilish, elektron 
hisoblash texnikasi, kompyuter texnologiyalari bilan ishlash, multimedia vositalari va 
ular bilan ishlash, nusxa olish va nusxa ko‘paytirish texnikasi, axborot tizimi, Internet 
tizimi, elektron pochta xizmati, telekommunikatsiya va aloqa vositalari, axborot-
kutubxonalarda transport vositalari, axborot- ga ishlov berish, ma’lumotlarga ishlov 
berish, kitoblarni saqlash va qidirish, muqovalash texnika vositalari haqidagi 
ma’lumotlarni o‘quvchilarga yetkazishdan iborat. 
Fanni o‘qitishdan maqsad - o‘quvchilarda axborot-kutubxona texnologiyalarining 
o‘ziga xos xususiyatlari va imkoniyatlarini o‘rgatish, ularni mustaqil ishlatishni, axborot 
texnologiyalarining inson faoliyatining turli sohalarida qo‘llanish asoslarini tushunti- 
rishdir. 
Asosiy e’tibor - axborot texnologiyalari asosida elektron ilmiy- ta’limiy resurslar 
bilan ta’minlash, axborot-kutubxona texnologiyalari nazariyasining umumiy masalalari, 
predmeti, o‘rganilayotgan tizim va obyektlarni tadqiq etishdagi o‘rni va ahamiyati, 
modellarni ishlab chiqish texnologiyasi, obyekt va tizimlari muammolarini yechish 
usullari, rejalashtirish, dasturlashtirish natijasida olingan ma’lumotlarni qayta ishlash 
hamda zaruriy yechimlarni qabul qi- lish ko‘nikma va malaklarni shakllantirishdir. 
Fanning vazifasi 
- o‘quvchilarni avtomatlashtirilgan axborot- kutubxona 
texnologiyalarining texnik va dasturiy vositalari bilan tanishtirish va bu vositalarni 
ishlab chiqarish, ilmiy tadqiqot ishlari axborot tizimini va elektron ma’lumotlar 
bazalarini (elektron kataloglar, elektron darsliklar, multimedia, ensiklopediyalar, to‘liq 
matnli ma’lumotlar bazalari va h. k.) ishlab chiqish va ularni o‘zlashtirish 
texnologiyasini, xizmat ko‘rsatish, foydalanuvchilar- ni axborot texnologiyalari asosida 
elektron ilmiy-ta’limiy resurs- lar bilan ta’minlash, hujjatlarni elektron shaklda yetkazib 
berish texnologiyasini o‘zlashtirish va (IRBIS, MARC, KARMAT, SQL va boshqalar) 
o‘rgatish, sozlash, moslashtirish hamda ular bilan ishlashga hamda o‘quv jarayonlariga 
tatbiq etish usullari va ular- ning o‘ziga xos xususiyatlarini o‘rgatishdan iboratdir. 
Axborot-kutubxona, axborot-resurs markazlari va kutubxonala- rida elektron katalog 
tuzish, axborotlarni yig‘ish, saqlash, qidirish, uzatish, saralash, qayta ishlash kabi ishlar 
axborot texnologiyala- rida amalga oshiriladigan ishlarning asosiy qismini tashkil etadi. 
Shuning uchun axborot-kutubxona texnologiyalariga alohida ta- lablar qo‘yiladi. 
O‘quvchilar axborot-kutubxona, axborot-resurs markazlari va kutubxonalarda axborot 
texnologiyalari va tizim- lari imkoniyatidan foydalanib, elektron kutubxona 
texnologiyalari amallarini bajarish ko‘nikmalariga ega bo‘ladilar. Shuning uchun ushbu 
fan asosiy mutaxassislik fanlaridan biri bo‘lib, ishlab chiqarish texnologik tizimining 
ajralmas bo‘g‘inidir. 
O‘quv fani bir qator mutaxassislik fanlari bilan, ya’ni kutub- xonashunoslik, 
bibliografiya, hujjatlar fondi va elektron katalog, kutubxona ishini avtomatlashtirish, 
Internet tizimi, muqovalash, elektron kutubxona kabi fanlar bilan o‘zaro bog‘liq. 
Masalan, adabiyotlar targ‘ibotida, ommaviy tadbirlar o‘tkazish- da, kitobga ishlov 
berishda kutubxonashunoslik fani, IRBIS dasturi asosida elektron katalog yaratishda 
axborot-kutubxona resurslari va elektron katalog fani hamda kompyuterda ishlashda 

---

axborot-ku- tubxona ishini avtomatlashtirish fani bilan uzviy aloqada ekanligini ko‘rish 
mumkin. 
Shuningdek, umumkasbiy fanlar, kutubxonachilik ishi tarixi, nutq madaniyati, 
pedogogika-psixologiya fanlari, umumta’lim fan- laridan informatika, axborot 
texnologiyalari fanlari va maxsus fan- larning barchasi bilan o‘zaro chambarchas 
bog‘liq 
Nazorat savollari. 
1. 
Axborot-kutubxona faoliyatidagi islohotlarni so‘zlab bering. 
2. 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «Respublika aholisini axborot-kutubxona 
bilan ta’minlashni tashkil etish to‘g‘risida»gi Qarori qabul qilinishi va uning mohiyatini 
gapirib bering. 
3. 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «2011-2015- yillarda axborot-
kommunikatsion texnologiyalari bazasida axborot-kutubxona va axborot-resurs 
xizmatlari sifatini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi Qarorida 
belgilangan Davlat dasturi nimalardan iborat? 
4. 
«Axborot-kutubxona faoliyati to‘g‘risida»gi Qonun qachon qabul qilingan va 
uning ahamiyati qanday? 
5. 
AKT fanining maqsad va vazifalarini aytib bering. 

---

NAZARIY O‘QUV MASHG`ULOTINING O‘QITISH TEXNOLOGIYASI 
2-Mavzu :