B. G. Pürliýew, E. G. Rahmanowa, M. B. Meläýewa TÜrkmenistanyň ykdysadyýeti
Download 1.42 Mb. Pdf ko'rish
|
Pürliýew B Türkmenistanyň ykdysadyýeti-2015`Ylym
- Bu sahifa navigatsiya:
- §3. Dolandyryşyň maglumat tehnologiýalary esasynda guralýan awtomatlaşdyrylan usullary
|
şeýlelikde, häzirki döwürde milli ykdysadyýetiň guramaçylyk
düzümini üýtgetmek, bazar gatnaşyklarynyň täze subýektlerini emele getirmek arkaly geljekde önümçiligi dolandyrmagyň esaslary kemala gelýär. Hojalyk işiniň täze görnüşleriniň döremegi we ösmegi ykdy- sadyýeti hil taýdan döwrebaplaşdyrmak wezipesini çözmäge ukyply hereketlendiriji güýçleriň pugtalanmagyna ýardam eder. §3. Dolandyryşyň maglumat tehnologiýalary esasynda guralýan awtomatlaşdyrylan usullary Önümçiligi dolandyryş ulgamynyň döwrebaplaşdyrylmagy-da ileri tutlýan ugurlarynyň biri hem edara ediş-hojalyk işinde-de, kärha nalardaky tehnologik düzgünler babatynda-da, maglumatlaryň kom pýuter binýatlarynyň esasynda guralýan awtomatlaşdyrylan dolandy ryş ulgamlarynyň peýdalanylmagydyr. Awtomatlaşdyrylan dolandyryş ulgamlaryny ulanmagyň esasy şertleri milli ykdysadyýetiň we onuň düzüm birlikleriniň kadaly işle megi, maddy, maliýe we zähmet çeşmeleriniň netijeli peýdalanylma gy, şonuň ýaly-da esaslandyrylan hojalyk çözgütleriniň kabul edilme gi üçin ykdysady-matematiki usullaryň we kompýuter tehnikasynyň ulanylmagy bolup durýar. Häzirki wagtda ministrliklerde we pudak edaralarynda maglu matlaryň elektron dolanyşygyny girizmek boýunça işler başlandy. Netijede, bu iş ähli edaralar, guramalar we kärhanalar boýunça-da ýaýbaňlandyrylar. Şonuň ýaly-da ýakyn ýyllarda “Ekektron hökümet” 186 ulgamynyň döredilip, resmi maglumat alyş-çalşynyň gerimini has-da giňeltmek göz öňünde tutulýar. Ykdysady edaralaryň derejesinde elektron maglumat binýatlaryny döretmegiň we olaryň esasynda ýörite kompýuter programmalaryny ulanmak bilen hasaplamalary geçirmegiň şu jähtleri aýratyn möhümdir: • aýry-aýry hasaplamalardan olaryň toplumlaýyn ulgamyna geçil megi; • maglumatlaryň we hasaplamalaryň aýry-aýry kiçi ulgamlary nyň döredilmegi; • hasaplamalaryň mydama üsti ýetirilip durulýan tükel maglumat üpjünçiligi. Bu ugurdaky işleriň netijeliligi, ilkinji nobatda, şu meseleleriň çözülmegine bagly bolup durýar: • dolandyryşa dahylly maglumatlary ýygnamagyň, geçirmegiň, işlemegiň we saklamagyň elektron ulgamynyň döredilmegi; • kadalaýyn tehniki-ykdysady görkezijiler binýadynyň döredilmegi; • ykdysady maglumatlary klassifikasiýalaşdyrmak we kodlaşdyr mak ulgamynyň mundan beýlägem kämilleşdirilmegi. Şonuň bilen baglylykda ykdysady klassifikatorlaryň ähmiýeti has-da artýar. Häzirki wagtda olaryň tutuş ulgamy hereket edýär. Ba zar gatnaşyklarynyň ösmegi bilen klassifikatorlar yzygiderli kämilleş dirilýär. Hususan-da, Türkmenistanda ykdysady işleriň görnüşleriniň klassifikatoryna geçilýär. Ykdysadyýetiň durnukly ösüşiniň strategiýasyny tehniki-ykdy- sady taýdan esaslandyrmakda maddy, zähmet, maliýe serişdelerini harçlamagyň, olaryň netije berşiniň umumy we pudaklaýyn kadala rynyň işlenip düzülmeginiň çaklaýyş, meýilnamalaşdyryş we dolan dyryş çözgütleriniň ýerine ýetirilişine gözegçilik ediş işlerinde iňňän möhümdigini belläp geçmek gerek. Şonuň ýaly-da, kämil kompýuter tehnikasy, onuň degişli programmalary, elektron maglumatlary geçirmegiň we saklamagyň häzirki zaman serişdeleri bilen üpjünçilik, şeýle hem şol serişdeler bilen iş salşyp bilýän hünärmenleriň ýeterlik bolmagy ýaly meselele riň çözülmegi dolandyryşyň awtomatlaşdyrylan ulgamyny durmuşa giňişleýin ornaşdyrmagyň möhüm şertleri bolup durýar. |
