Bajaruvchi: Ilmiy rahbar: toshkent – 2022 mundarija kirish

1-расм. 2017 йилда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг асосий иқтисодий фаолият турларидаги улуши (% да) ³

Ma'lumotlardan quriladiki, sanoat ishlab chiqarishda KBKHTning ulushi 39,6% ni, o'rmon va baliq hwzhaligida bu quvvat 99%
Boshka iqtisodiy iqtisodiy ko'rsatkichlarni kuzatishda ham KBHTning ulushi darazada yukori sifat ko'rishimiz mumkin.
Resurslardan samarali foydalanishni kichik sanoatning o'ziga xos xususiyati deb hisoblash mumkin. Kichik biznes ishlab chiqarish uchun ham mehnat, ham xom ashyoni isrof qilishga qodir emas. Uskunani sotib olish qat'iy ravishda kerak bo'lganda amalga oshiriladi. Mehnatga bunday yondashuv iqtisodiyotning oqilona yutug'ining asosiy ko'rsatkichlaridan biridir. Ayniqsa, kichik biznes sub’ektlarining hududlarda jamlangani e’tiborga molik. Kichik sanoatni rivojlantirish asosida mahalliy asosiy bozor iqtisodiyotini deyarli aniq aniqlash mumkin. Mahalliy byudjetni to'ldirish bevosita kichik biznes sub'ektlarining samarali faoliyat yuritishiga bog'liq. Lekin viloyat hokimligiga yordam berish va qo‘llab-quvvatlashdan ishbilarmonlar ham manfaatdor ekanini aytolmaydi. Axir, ko'pincha kichik biznesning muammolari bevosita mahalliy hokimiyat organlariga bog'liq, ayniqsa, yangi korxona ochish bosqichida.
Kichik biznesning afzalliklari
O'z biznesingizni boshlash uchun minimal pul xarajatlari. Ko'pincha kichik biznesni boshlash g'oyasi keyinchalik daromad keltirishi mumkin bo'lgan sevimli mashg'ulotlariga ega bo'lgan odamlarda paydo bo'ladi.Tadbirkorlikni ro‘yxatdan o‘tkazish haqida gap ketganda, tadbirkorda boshlash uchun uskunalar ham, materiallar ham mavjud. O'zingizning ish vaqtingizni belgilash qobiliyati. O'zingiz yoqtirgan ish bilan shug'ullanib, munosib daromadga erishish uchun ish joyida 12 soat o'tirish shart emas. Siz mustaqil ravishda ish uchun qulay vaqtni tanlashingiz mumkin, masalan, ertalab va kechqurun bir necha soat bo'lishi mumkin. Uzoq kutilgan moddiy mustaqillikka erishish. Sizning sevimli mashg'ulotingiz yaxshi daromad keltiradigan ishlab chiqarishga aylanishi uchun, albatta, siz qattiq ishlashingiz kerak. Ammo maqsadga erishganingizdan so'ng, siz endi yollanma ishga borishingiz shart emas. Oilangiz farovonligi uchun ishlashdan xursand bo'lasiz.
Davlatning iqtisodiy samaradorligi aholi jon boshiga yalpi ichki mahsulot hajmi bilan belgilanadi; inflyatsiya darajasi, aholi bandligi holati; ilmiy-texnik taraqqiyotga moyillik, 2 mumkin bo'lgan global iqtisodiy inqirozlarga qarshilik. Bundan tashqari, iqtisodiy o'sishga erishish va mamlakat resurslaridan oqilona foydalanishga ta'sir qiluvchi ko'plab usullar va usullar mavjud. Umuman iqtisodiy taraqqiyotga sezilarli ta’sir ko‘rsatuvchi va aholi bandligini ta’minlovchi segmentlardan biri kichik biznesdir.Kichik biznesning iqtisodiyotdagi o‘rni ko‘p jihatdan yirik korxonalar biznesidan farq qiladi. Bu, birinchi navbatda, harakatchanlik, tezkor qaror qabul qilish va bozor sharoitlarining o'zgarishiga moslashishdir. Kichik biznes yuqori malakali xodimlarni, shuningdek, talabalar, nafaqaxo'rlar va ma'lumot va malaka darajasi past bo'lgan aholi guruhlarini ish bilan ta'minlashga qodir. Aynan ana shunday korxonalarda talabalar barcha zarur bilim va tajribalarni olishlari, mutaxassis sifatida kamol topishlari mumkin.
Kichik biznes ko'pincha alohida mahsulot bozorlaridagi nomutanosibliklarni bartaraf etish vositasi rolini o'ynaydi. Kichik biznesni davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash ancha tejamkor. Yangi ish o‘rinlarining yaratilishi, halol raqobatning rivojlanishi, bozorning tovar va xizmatlar bilan tez to‘ldirilishi, innovatsiyalarning joriy etilishi – bularning barchasi davlat ichki iqtisodiyotida kichik biznes tufayli sodir bo‘lmoqda.
Bozor iqtisodiyotini o'rganib chiqib, quyidagi afzalliklarni ajratib ko'rsatish mumkin:
1. Ishlab chiqarish resurslaridan oqilona foydalanish.
2. Bozor sub'ektlari manfaatlarining muvofiqligi.
3. Tadbirkorlik salohiyatini amalga oshirish.
4. Iqtisodiyotni moslashuvchan qayta qurishni amalga oshirish.
5. Bozor tanlash erkinligi va demokratlashtirish.
6. Dinamizm va halol raqobat.
Bozor iqtisodiyotidagi asosiy ustunlik - iqtisodiy tanlash erkinligini ta'minlovchi mexanizm.
Barqaror bozor iqtisodiyoti sharoitida kichik biznesning ishlashini hisobga olgan holda, uning afzalliklarini ta'kidlash kerak:
1. Kichik biznes tabiiy raqobat muhitini shakllantirishga bebaho hissa qo'shadi. Raqobat iqtisodiy elementlar o'rtasidagi raqobatni aks ettiradi, bu esa iste'molchiga zarur bo'lgan tovarlarni ishlab chiqarish va sifatini rag'batlantiradi.
2. O'zgaruvchan bozor sharoitlariga yuqori munosabat bozor iqtisodiyotiga moslashuvchanlik va barqarorlikni beradi. Bu afzallik, ayniqsa, bugungi bozor sharoitida iste'mol talabining individuallashuvi va tabaqalanishi, tovarlar va xizmatlar assortimentining faol o'sishi bilan talabga ega.
3. Kichik biznes texnik va tijorat innovatsion g'oyalarni jadal amalga oshirishga yordam beradi. Ushbu sektorning barcha ishtirokchilari adolatli raqobat sharoitida ishlaydi, lekin foyda olish uchun o'z tavakkalchiligida.
4. Kichik korxonalar ortiqcha ishchi kuchining katta qismini o'zlashtiradi. Ko'p sonli ish o'rinlarini yaratish bilan bir qatorda, kichik biznes davlatning iqtisodiy holatidagi tsiklik tanazzul va tarkibiy o'zgarishlar davrida fuqarolarni ish bilan ta'minlash muammosini faol hal qilmoqda. Bundan tashqari, aholi bandligining sifati yuqori darajada, chunki kichik biznes o'rta sinf shakllanishining fundamental asosi hisoblanadi.