«Bayanlar toplamı» mbs ha’m u’zliksiz oqıw bag’darlamasındag’ı oqıwshılardın’ baylanıslı so’ylewin o’siriwge tiyisli talaplardan kelip shıqqan halda du’zildi. Toplamdag’ı tekstler tematikalıq ta’repten ra’n’be-ra’n’

Qasım ag’a qutqarıldı
Zamir kitapxanadan shıqqanda qar borap jawıp atır edi. Ol jolda qan’sılap jatqan ku’shikti ko’rip qaldı ha’m onı u’yine alıp keldi.
Zamir ku’shikke «Ziyrek» dep at qoydı. Ziyrek altı aylıq boldı. Zamir onı an’g’a u’yretti.
Bir ku’ni Qasım ag’a Ziyrekti alıp an’g’a ketti. Ol tawdın’ joqarısına shıg’a basladı. Ku’tilmegende qattı samal ko’terildi. Son’ ha’mme jaqtı qar boranı qapladı.
Ziyrek Qasım ag’anı izley-izley taslar arasınan taptı. Ol qıymıldamay jatar edi. Ziyrek awılg’a qaray samalday ushtı.
Zamir dosları menen mektep maydanshasında sırg’anaq oynap atır edi. Iyt tuwrı Zamirdin’ janına kelip, onın’ eteginen tislep, tarttı. Uwıldap ha’mme na’rseni buzdı.
Zamir u’yge juwırdı. U’yde a’kesi joq edi. Ol a’jag’ası menen Ziyrektin’ izinen tawg’a qaray ketti. Olar qar boranında muzlap qalg’an Qasım ag’anı taptı.
Ata emlewxanag’a jatqarıldı. Ol tez arada emlenip shıqtı. Ha’mme shad. Ziyrek te hesh qashan bunday quwanbag’an edi. (136 so’z, 75-85 so’z de bolıwı mu’mkin)


Imla: Zamir, Ziyrek, Qasım ag’a, samal, ha’mme jaqtı, sırg’anaq, uwıldap, izley-izley so’zleri u’stinde islenedi. Atlıqlardın’ jazılıwı esletiledi.
Analiz: Qasım ag’a Ziyrekti alıp qay jerge ketti? Ne ushın Ziyrek Qasım ag’anı taslar arasınan taptı? Ziyrek ne qıldı? Ne ushın ha’mme shad boldı? «Samalday ushtı» so’z birikpesin qalay tu’sinesiz?
Qısqartıp aytıp beriwge tayarlıq: Teksttegi qaysı bo’lim qısqartılsa, tiykarg’ı mazmung’a zıyan jetpeydi? Teksttegi birinshi, ekinshi abzats tu’sip qalsa, mazmung’a zıyan jete me?
O’z betinshe reje du’ziledi. Reje tiykarında eki-u’sh oqıwshı tekst mazmunın aytıp beredi.


BIRINSHI YARIM JILDA BERILGEN TAYAR REJE TIYKARINDA
QADAG’ALAW BAYAN JAZIW USHIN TEKSTLER


Aqlıq
Nilufar atasın ju’da’ jaqsı ko’redi. Atası jumıstan kelgennen son’, onın’ tuflisinin’ bawların sheshedi ha’m bir shetke alıp qoyadı. Keyin ko’rpeshe to’seydi, atasına ko’pshik qoyadı. Atası su’yenip duwa qıladı.
Bir ku’ni Narzi ata jambaslap otırıp, aralasıp jatqan ayaq kiyimlerge ko’zi tu’sti. Ol Nilufarg’a ayaq kiyimlerdi ko’rsetti.
Nilufar a’jag’alarının’ ta’rtipsiz sheshken ayaq kiyimlerine tigilip qaldı. Birinin’ ishi ılay, birinin’ artı basılg’an.
Nilufar tuflilerdin’ shan’ın tazaladı, ılayın juwdı ha’m bir shetke alıp qoydı.
Ata aqlıg’ınan minnetdar boldı. (74 so’z)


Reje:
1. Atası duwa qıldı.
2. Narzi ata Nilufardı shaqırdı.
3. Ata minnetdar boldı.
Yamasa
1. Ne ushın atası duwa qıldı?
2. Ata ne ushın Nilufardı shaqırdı?
3. Narzi ata neden kimnen minnetdar boldı?