«Bayanlar toplamı» mbs ha’m u’zliksiz oqıw bag’darlamasındag’ı oqıwshılardın’ baylanıslı so’ylewin o’siriwge tiyisli talaplardan kelip shıqqan halda du’zildi. Toplamdag’ı tekstler tematikalıq ta’repten ra’n’be-ra’n’

IV. Juwaplardı oqıw ha’m gu’rrin’ temasın du’ziw.
Oqıwshılar gu’rrin’ tekstin jazıp atırg’anda tekst olardın’ ko’z aldında bolıwı lazım. Olardan sorawlarg’a tekstte bar bolg’an so’z ha’m ga’pler arqalı juwap beriwdi talap qılıw mu’mkin emes. Bayannın’ bul tu’ri ushın 2-klass sabaqılıg’ındag’ı tekstlerden paydalansa boladı. Oqıwshılar sorawlarg’a juwap beriwde anıq pikirlew menen gu’rrin’ mazmunın tu’sinip aladı. A’lbette, bul oqıtıwshı basshılıg’ında a’melge asırıladı.


BILIMLENDIRIWSHILIK SHINIG’IWLAR USHIN TEKSTLER
(tayarlıq shınıg’ıwları)


BO’LIMLERGE BO’LINGEN TEKSTLER U’STINDE ISLEW

Ekinshi klassta tayarlıq shınıg’ıwları menen islew birinshi klasstag’ıday alıp barıladı. Biraq jazıw menen baylanısadı.

Bunday shınıg’ıwlar eki bilimlendiriwshilik maqsetti na’zerde tutadı: balalar, birinshiden, tekstti aytıp beriwde mazmunnın’ izbe-iz baylanısı haqqında tu’sinikke iye boladı ha’m izbe-izlikke a’hmiyet beriwge a’detlenedi. Ekinshiden, shınıg’ıwlar protsessinde oqıwshılar belgili pikirdi anıq ha’m a’piwayı qılıp su’wretleytug’ın ga’pler du’ziw ta’jiriybesin payda etiwge u’yrenedi.


Balıq awı
Eki dos – Salim menen Karim balıq awına bardı. Karim qarmaqtı suwg’a tasladı. Qarmaq qıymıldadı. Usı waqıt Karim sırg’anıp suwg’a tu’sip ketti.
Salim o’zin suwg’a attı. Karimdi suwdan alıp shıqtı. (29 so’z)

Ga’pler jazıw taxtasına ta’rtipsiz jazıladı. Oqıwshılar ha’r bir ga’pti oqıydı. Olar ga’pler ta’rtipsiz halda berilgenin, bular ele gu’rrin’ emesligin bilip aladı.

Oqıtıwshı balalarg’a gu’rrin’ du’ziwdi aytadı. Bunın’ ushın Karim menen Salimnin’ ha’reketin ta’rtip penen beriw kerekligin tu’sindiredi. Bular awızeki su’wretlenedi ha’m to’mendegi soraw beriledi: Bul ga’plerge neshe su’wret islew mu’mkin? Birinshi, ekinshi, besinshi awızeki su’wret ne haqqında ekenligi baqılanadı. Awızeki su’wretlenbegen tekstke ga’p (u’shinshi, besinshi) jazıw taxtasınan oqıtıladı, ga’p ne haqqında ekenligi anıqlanadı. Ga’plerdin’ qanday ta’rtipte beriliwine qarap, tsifr qoyıladı. Payda bolg’an gu’rrin’di oqıw ushın tayarlıq ko’riledi. Oqıwshılar ga’pti oqıydı. Son’ gu’rrin’ payda qılıw ushın olardı kerekli ta’rtipte ko’shirip jazıp, jaylastıradı. Son’ eki-u’sh ga’pti (bunı oqıtıwshı belgilewi mu’mkin) jazıw taxtasınan ko’shirip jazadı.