Бекберганова моҳира равшонбековна

Кадрларни ривожлантириш бўйича чора-тадбирлар: 
- меҳнат қобилиятини саклаб колиш; 
- xодимларнинг ўзгарувчан шароитларга мослашуви; 

---

12 
- мураккаб вазифалар учун кадрлар тайѐрлаш; 
- рискларнинг ортиши шароитида ишлайдиган xодимларга псиxологик 
ѐрдам кўрсатишни ташкил килиш. 
Персонални ривожлантириш — ишчи кучи сифатини оширишга 
каратилган. Ишчи кучи сифати иктисодий категория сифатида инсоннинг 
меҳнатга лаѐкатини шакллантириш ва ривожлантириш юзасидан шаxс ва 
жамият, xодим ва иш берувчи ўртасидаги муносабатларни хамда ушбу 
муносабатларнинг ишлаб чикариш фаолиятида намоѐн этиш даражасини 
ифода этади. 
Меҳнат жараѐнида намоѐн бўладиган инсон xусусиятлари муайян 
таркибни ташкил этади. Куйидагилар бу таркиб бўлакларидир: 
- кизикиш xусусиятлари; 
- касбий-малака xусусиятлари; 
- ақлий (интеллектуал) xусусиятлар; 
- нуфус (демографик) xусусиятлари, саломатлик.
Ушбу xусусиятлар ўзаро боғлик бўлиб (1.1.2-расм) бевосита ишчи 
кучига, сифатига таъсир кўрсатади.
Қизиқиш таркиби
Малака
Нуфус 
хусусиятлари
Саломатлик
Ақлий хусусиятлари

---

13 
1.1.2-расм. Ишчи кучи сифат таркибининг ўзаро боғлиқлиги
8
 
Мансаб даражаси хамиша хам касбий ривожланиш боскичи билан 
боғлик эмас. Лавозимга кўтарилган инсон касб малакаси бўйича ана шу 
даражада юкорига кўтарилмаган бўлиши мумкин. 
Персонални ривожлантириш унинг ракобатбардошлигига тўғридан-
тўғри таъсир кўрсатади. Xодимнинг ракобатбардошлиги ишчи кучи 
сифати, шаxснинг ижодий имкониятлари, иш билан бандлик ва иш куни 
давомийлиги кафолатланганлиги, даромад микдори билан белгиланади. 
Персонални ривожлантиришни таъминлаш компания ѐки фирманинг 
барча бўғинларида ишлаб чикариш муносабатларига қизикиш, масъулият, 
малака 
ошириш 
ва 
ваколат 
омилларига 
асосланиши 
даркор. 
Манфаатдорлик 
ва 
масъулият 
xодимнинг 
мехнат 
фаолияти 
самарадорлигини 
белгилайдиган 
қизиктирувчи 
мухим 
омиллар 
хисобланади. Малака ва ваколат эса, кўзланган максаддаги мўлжалланган 
натижаларга эришишни таъминловчи восита бўлиб, xодимнинг 
масъулияти ва манфаатдорлигини амалга оширишга имконият туғдиради. 
Персонални ривожлантириш зарурати ўз вактида олинган билимлар, 
эгалланган кўникмалар эскириб колиши жараѐни ғоят тезлашиб кетганлиги 
билан боғликдир. Илм-фан ютуклари, янгиликлардан муттасил xабардор 
бўлиш, давр билан баравар кадам ташлашга интиладиган хар бир 
мутаxассис кайта тайѐрлаш ѐки малака ошириш курсини тугаллаши билан 
амалда яна ўкишни бошлаши талаб этилмокда. Билимларнинг бу даражада 
жадаллик билан эскириб бораѐтганлиги корxоналарни узлуксиз замонавий 
тараккиѐтдан ортда колмаслик учун харакат киладиган, яъни xодимларини 
мунтазам ўкитадиган корxона сифатида фаолият кўрсатиши хаѐтий 
заруратга айланди. 
Кадрларни ривожлантириш инсон салоҳиятини шакллантириш ва 
уни муттасил ошириб боришга даъват этади. Бу жараѐн шундай ташкил 
8
Назарова Ф.Ҳ.Персонални бошқариш. Тошкент ―ИҚТИСОД-МОЛИЯ‖,2016 китоби маълумотлари 
асосида муаллиф томонидан тузилди(Бекберганова М.) 

---

14 
этилиши керакки, инсон бутун меҳнат фаолияти давомида касбий таълим 
ва кайта тайѐрлаш орқали ўз билимлари ва кўникмаларини 
такомиллаштириб боришга интилиши керак. 
Инсон салохиятининг сифати унинг мансаб лавозимлари харбир 
босқичида ўкиш, ўзини - ўзи ўкитиш, касбий тажрибани умумлаштириш 
боскичларида ушбу салохият тегишли таркибий кисмлари сифат 
жихатидан кандай шаклланганлигига боғлик бўлади. 
Кадрларни ривожлантиришнинг узлуксиз модели сиклли тарзда 
такрорланиб турувчи жараѐн ҳисобланади(1.1.3-расм). Бу модел кадрларни 
ривожлантиришга 
бўлган 
эҳтиѐжни 
келиб 
чиқишдан 
тортиб 
ривожлантирилган кадрларни ишлаб чиқариш самарадорлигига таъсирини 
баҳолашгача бўлган даврни ўз ичига олади. 

---

15