Bekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik – iqtisodiyot instituti

6.4. Mashinalarni yig’ish texnologik asoslari. 
Yig’ish-yakunlovchi jarayondir. Mashinalarni yig’ishda hamma jarayon 
(operatsiya) larni namunaviy texnologiyada keltirilgan tartibda aniq bajarish va 
yig’ish ishlarinining umumiy prinsipiga rioya qilish zarur. Dastavval detallardan 
iborat birikmalar yig’iladi, so’ngra ular ma‘lum tartibda uzel qilib biriktiriladi, keyin 
uzellardan agregatlar yig’iladi va nixoyat agregatlar, uzellar va detallardan 
mashinalar yig’iladi. 
Mashina uch guruh detallardan: yoyilgan, ammo xali ishlatishga yaroqli, 
tiklangan va yangi detallardan yig’iladi. Shu sababli, ularni qo’shimcha ravishda bir-
biriga moslash va nazorat ishlarini amalga oshirish zarur. 
Yig’ish aniqligini quyidagi usullardan foydalanib ta‘minladi: qisman o’zaro 
almashinuvchanlik, 
to’liq 
o’zaro almashinuvchanlik, 
guruhli 
o’zaro 
almashinuvchanlik, rostlash, moslash. 
Yig’ish ishlarida yuqori sifatni ta‘minlash uchun maxsus remont-texnologik 
asbob-uskunalaridan foydalanish talab etiladi. Mashinalar yig’ish ishlari tugagandan 
keyin chiniqtiriladi. 
6.5. Mashinalarni sinash va chiniqtirish. 
Chiniqtirish jarayonida remont qilish vaqtida yo’l qo’yilgan kamchilik va 
xatoliklar aniqlanadi va bartaraf etiladi, shuningdek, mexanizmlar, qism va 
to’tashmalar o’zil-kesil rostlanadi. 
Detallarni ishkalanuvchi sirtlari chiniqtirish yo’li bilan bir-biriga moslashadi. 
Mashinalarni yurgizib yoki styondlarda chiniqtirish mumkin. Ixtisoslashgan remont 
korxonalarida styondlarda chiniqtirish usuli ko’proq joriy etgan. 
Traktorlar har bir ish o’zatmasida (I, II, III o’zatmalarda) 10…15 min, yuqori 
o’zatmalarda 5…10 min, har bir orqaga yo’rish o’zatmasida 3…5 min davomida 
chiniqtiriladi. Chiniqtirish jami 1,5…2,5 soat davom o’tkazadi. 

---

37 
Yo’q avtomobillari nominal yo’q ko’tarish qobiliyatining 75% iga tyong yo’q 
bilan qattiq qoplamali yo’llarda ko’pi bilan 30 km/soat tezlikda 30 km masofada 
chiniqtiriladi. O’zatmalarni almashtirib qo’shish oson va shovqinsiz bo’lishi kerak. 
Ularni o’z-o’zidan ajralib ketishiga ruxsat berilmaydi. 
Chiniqtirish tugagach, mashina qayta Ko’zdan o’tqazilib tekshiriladi, topilgan 
nuqsonlar bartaraf etiladi. Topilgan nuqsonlarni harakteriga qarab mashina 
qisqartirilgan yoki to’la rejimda qayta chiniqtiriladi va sinaladi.