Bekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik – iqtisodiyot instituti

 
10.3. Rezbali birikalarni qo’shimcha detal qo’yib tiklash 
 
Rezbali detallarni tiklashni quyidagi usullari mavjud: 
- detallarni teshiklaridagi yoyilgan rezbalari katta o’lchamli yangi rezba qirqib, 
qo’shimcha detal quyib va yangi joyda rezba qirqib tiklanadi.
- po’lat detallarda yoyilgan rezbali teshiklar, yuqoridagilardan tashqari, elektr 
payvandlash va nominal o’lchamli rezba bilan tiklanadi.
Kattalashtirilgan o’lchamga moslab tiklash. Bunda yoyilgan rezbali teshik 
parmalash stanogida navbatdagi o’lchamda parmalab kengaytiriladi, keyin yangi 
rezba qirqiladi. Tiklashning oddiyligi va ishonchliligiga qaramay bu usul har doim 
maqsadga muvofiq bo’lavermaydi, chunki tutashadigan detal teshiklarini 

---

55 
parmalab kengaytirish va katta o’lchamli boltni ishlatishga to’g’ri keladi. Natijada 
detallarning o’zaro almashinuvchanligi bo’ziladi va navbatdagi remont qiyinlashadi. 
Qo’shimcha detal quyib remont qilish. Yoyilgan rezbali teshik parmalab 
kengaytiriladi, unda oldindan tayyorlangan probka uchun chala rezba (ikkita birinchi 
metchik bilan) qirqiladi. 
Probka maxsus kalit yordamida teshikka tiralguncha burab kirgiziladi, 
probkaning o’tish qismi kesiladi va u detal tekisligi bilan birt xil satxda tozalanadi. 
Burab kirgizilgan probka deametri 3 mm va o’zunligi kamida 10 mm bo’lgan yassi 
shtift bilan mahkamlanadi. 
BF-2 yelim surkab, epoksidli asos bilan mahkamlash mumkin. Rezba 
qirqilgandan keyin probka devorining qalinligi kamida 4 mm bo’lishi kerak. 
Xozir rezbali probkao’rniga prujina quymalar keng ishlatilmoqda. Quymaning 
ko’ndalang kesimi romb shaklidagi prujina simidan tayyorlanadi. Rombning o’tkir
burchagi 60
o
, ya‘ni metrik rezba profiliga mos keladi. 
Yangi joyda rezba qirqib tiklash shundan iboratki, bunda detal konstro’qtsiyasi 
yo’l kuysa, yoyilgan rezbali teshik yonidan yangi teshik parmalab, normal o’lchamli 
rezba qirqiladi.
Bu usul traktor va avtomobillarni remont qilishda keng qo’llaniladi.