Berdoq nomidagi Qoraqalpoq Davlat Universiteti Biologiya fakulteti Fiziologiya va biologiya kafedirasi

Berdoq nomidagi Qoraqalpoq Davlat Universiteti
Biologiya fakulteti
Fiziologiya va biologiya kafedirasi



Mavzu : Ranodoshlar oilasi – Rosaceae
Bajaruvchi : Norimboyeva S Qabullovchi : Serekeyeva G
Nukus- 2021

Ranodoshlar oilasi- Rosaceae
Reja:

1. 
   KIRISH ………………………………… 3
   

1.1 Ranodoshlar oilasi haqqida umummiy malumot,kelip shiqish tariyxi………. …………….. 8
1.2 Ranodoshlar oilasining tarqalishi va turlari …………… 10
1.3 Namatak o’simligining biologiyasi…………………. 12
1.4 Namatak o’simligining navlari …………………… 15

II. Asosiy qisim

1. 
   Olmalar kenja oilasi - Maloideae ……………………. 18
   
2. 
   Olxo’ridoshlar kenja oilasi – Prunoideae …………. 20
   
3. 
   Olxo’ridoshlar kenja oilasi vakili shaftoli haqqida …… 24
   

3. 
   Xulosa ……………. 28
   

IV.Foydalangan adabiyotlar

2

KIRISH

Barkamol avlod tarbiyalash insoniyatning eng yorqin orzusi bo’lib kelgan. Biroq dunyo xalqlarining barchasi ham bu haqda o’ylayvermagan. Bunday orzudagi insonlar azaliy ma’rifatga, madaniyatga mansub bo’lgan yurtlarning donishmandlari — eng mo’tabar ziyolilari, hukmdorlari hisoblanganlar. Ularning orasida o’zbekiston deb atalmish muazzam zaminimizda yashagan bobolarimizning o’z o’rni, hurmati bor. Bu jahon hamjamiyati tomonidan qabul qilingan haqiqatdir. Ma’rifatga intilish xalqimizning azaliy fazilatlaridan biridir.
I.Karimov
Agar mendan sizni nima qiynaydi? Deb so’rasangiz farzandlarimizning ta’lim va tarbiyasi deb javob beraman
SH.Mirziyoyev
Er kurrasi umumiy maydonining 1 / 6 (510n ming km² ) bo’lagini quruqlik, qolgan qismi (361 mln.km²) ni esa dunyo okeani tashkil etadi. Quruqlik va suv muhitini o’simliklar olamining nihoyatda rang-barang bir-biriga shakl va tuzilishi jihatidan o’qshash bo’lmagan turlari egallagan.Malum bolishisha er kurrasida 500000 o’simlik va 1000000 dan ortiq hayvonlar turi hayot keshiradi. CHunday ekan er kurrasida tarqalgan jamiyki tirik mavjudodlarning yarimi o’simliklardan iborat. Ammo er kurrasi tirik qismi umumiy massasining 97% I o’simliklar olamiga taaluqli bo’lib, uning faqat 0,03% ini hayvonat olami tashkil qiladi. Muhumi chundaki o’simliklar olami har yili 172 mlrd tonna organic modda sintez qiladi.Bir gina chu raqamning o’zi o’simliklar jamiyki hayvonat olami insoniyat uchun naqadar muhim ahamiyatga ega ekanligidan dalolat beradi. O’simliklar rangi, tuzilishi ,hayot tarizi jihatidan bir-biridan farq qiladi.O’simliklarning suv o’tlari, zamburug’lar , shilimshiqlar, sporali va urug’li gruhlari quruqlik va suv muhitida keng tarqalgan. O’simlik inson, hayvonlar va barsha tirik mabjudodning asosiy oziq manbayi hioblanadi.
3

Inson etishtiradigan tola, kaushuk, non, shaker, turli-tuman mebalar, shoy, kofe, vino hamda u tufayli olinadigan yog’ , pishloq, gusht, tuxum, asal kabilar o’simliklar olamining saxobatli inomidir. Yopiq urug’li o’simliklar bo’lmaganda insonning hozirgi kungi talabini faqat moxlar, poporotniklar, oshiq urug’li o’simliklar hisobiga qondirishni tasabbur etib bo’lmasdi.Hatto uy hayvonlari ham bu o’simliklarni istemol qilmaydi.O’simliklarni shanglatuvshi hashoratlar qushlar, sut emizuvchi hayvonlar yopiq urug’lilar bilan bir vaqitta rivojlangan. O’simlikshunoslik tarixiga nazar tashlaydigan bo’lsak u Osiyoda arxeologik malumotlarga kura, 7-8 ming yil muqaddam bunyotga kelgan . Uning asosiy markazlaridan biri Markaziy hususan O’rta Osiyoda bo’lgan. O’rta Osiyoda va hususan (N.I.Vavilov ) qa’dimiy mesopatamiya past- tegisligi madaniy o’simliklarning tarqalish markazlaridan biri hisoblanadi. Bu markazda o’ziga xos geksaploid bug’doy populyatsiyasi dukaklilarning no’xat, lobiya, mosh, beda yog’ beradigan o’simliklarning zig’ir, kunjut, poliz ekinlaridan sabzi, piyoz singari madaniy turlari yaratilgan. Bu ulkaning meva daraxtlari ayniqa etiborga molik. Hozirgi kunga kelip, bug’doyning 3000 dan, kartoshkaning 2000dan , uzumning 1000 dan, g’ozaning 2000 dan, tirgulning 3000 dan ortiq nablari yaratilgan. Xaliq xo’jaligida ularning tola beradigan, doribor buyoqbop, efir moyli turlari keng qollaniladi. Ammo madaniy o’simliklarning kelib shiqishi haqqida aniq bir fikir aytish ancha kiyin, shunki ularning vatani haqqida bittagina tur bo’lgan monatip johari turkimiga mansub turlar yaqinga qadar yoboyi holda ushragan. Hozir madaniy holda uchraydigan juqorini spontan holdagii turlar aro duragay deb qaraladi. Huddi shunga uqshash madaniylashtirilgan behi , shoy, kokos palmasi kabilar yovvoyi ajdodlaridan madaniylashtirilgan monotip turkumlarga mansub madaniy turlar hisoblanadi. Tabiatimizdagi har bir o’simlik shifobaxsh xususiyatlari, foydali taraplari bilan o’z o’zniga va ahamiyatiga ega. Madaniy o’simliklarning deyarli hammasi yopiq urug’li o’simliklarga kiradi.O’rta Osiyo olimlari Ibn Sino va Al Beruniy bundan deyarli ming yil ilgari o’zlarining tibbiyotga doir mashhur asarlarida yopiq urug’lilarga oid juda ko’p dorivo o’simliklar haqida malumot keltirganlar. Shu jumladan ranodoshlar oilasi ham foydali turlarga boyligi bilan xalq xo’jaligida salmoqli o’rinni egallaydi.

4
Mavzuning dolzarvligi: Biologiya - tirik tabiat, hayot, uning kelib chiqishi, taraqqiyotining barcha jihatlari haqidagi fanlar majmuasidan iborat bo’lib, umumta’lim maktablarida biologiya ta’limining roli shu fanning jamiyat taraqqiyotidagi ahamiyati bilan belgilanadi.