Beton, armatura va temir-beton armatura beton uchun nimaga kerak?

25. Nima uchun l
an 
kattalik armaturaning mustahkamligiga 
bog‘liq?

Mustahkamlik (hisobiy qarshilik R

s
) ortishi bilan sug‘uri-
luvchi zo‘riqish ham ortib boradi: N
s
= R
s
A
s
. Armaturani ush-
lab turish uchun T
ss
kuchlarning yig‘indisini oshirish kerak,
buni amalga oshirish uchun (boshqa jihatlari bir xil bo‘lgan-
da) faqat ankerlash uzunligini oshirish kerak. Shuning uchun
R
s
qancha yuqori bo‘lsa l
an
ning talab qilingan qiymati shun-
cha katta bo‘ladi.
26. Nima uchun l
an 
kattalik betonning mustahkamligiga bog‘liq?

Birinchidan betonning mustahkamligi qancha yuqori bo‘lsa

(hisobiy qarshiligi R
b
) uning metall bilan adgeziyasi (yopishish
kuchi) yuqori bo‘ladi. Ikkinchidan betonning mustahkamli-
gi qancha yuqori bo‘lsa chiqqan joylari armaturaning chiqqan

---

---

16
a

b
v
joylarining tishlashishiga qarshilik ko‘rsatadi. Shuning uchun
R
b
, qancha katta bo‘lsa l
an
ning qiymati shuncha kichiklashadi.
27. Agar armaturani l
an 
qiymatda ankerlashning iloji bo‘lmasa 
nima qilish kerak?

Loyihalash amaliyotida bunday hollar uchraganda, arma-

turani qo‘shimcha ankerlashga to‘g‘ri keladi. Masalan, montaj
sirtmoqlarining uchlari egib qo‘yiladi (12-a rasm), ferma tu-
gunlaridagi ishchi armaturalarning uchlari panjasimon bukila-
di yoki ularga korotishlar payvandlanadi (12-b rasm), egiluvchi
elementlardagi bo‘ylama armaturalarni tayanch qistirma detal-
lariga payvandlanadi (12-v rasm).
12-rasm.

1950-yillarning o‘rtalarigacha asosan silliq armatura qo‘lla-

nilgan va uning beton bilan tishlashishi juda zaif bo‘lgan. Shu-
ning uchun uni ankerlashda sterjenlarning uchi bukib qo‘yilgan.